Jadwiga Jagiellonka(ur. 21
września1457r. w Krakowie,
zm. 18
lutego1502r. w Burghausen)
– królewna
polska i
księżniczka litewska,
księżna bawarska.
Czterokrotnie (w latach 1468r.–1471r.) starania o jej rękę
podejmował Maciej
Korwin,
jednak spotykał się z odmową. 14
listopada1475r. poślubiła
księcia bawarskiego Jerzego
Bogatego.
W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się
festiwal Wesele
w Landshut (Landshuter
Hochzeit).
Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii
rodu Wittelsbachów.
Kazimierz IV
Jagiellończyk
ojciec Jadwigi Jagiellonki
Elżbieta
Rakuszanka
matka Jadwigi Jagiellonki
Św. Kazimierz
brat Jadwigi Jagiellonki
Elżbieta
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Elżbieta
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Fryderyk
Jagiellończyk
brat Jadwigi Jagiellonki
Anna
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Elżbieta
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Zofia
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Barbara
Jagiellonka
siostra Jadwigi Jagiellonki
Zygmunt I Stary
brat Jadwigi Jagiellonki
Jan I Olbracht
brat Jadwigi Jagiellonki
Aleksander
Jagiellończyk
brat Jadwigi Jagiellonki
Władysław II
Jagiellończyk
brat Jadwigi Jagiellonki
Była drugim dzieckiem, a zarazem najstarszą córką Kazimierza
Jagiellończyka i Elżbiety
Rakuszanki.
Zgodnie z tradycją dynastii Jagiellonów jako
najstarsza córka, otrzymała imię na cześć Jadwigi
Andegaweńskiej.
Braćmi Jadwigi byli Władysław
II Jagiellończyk, święty
Kazimierz, Jan
I Olbracht, Aleksander
Jagiellończyk, Zygmunt
I Stary i Fryderyk
Jagiellończyk,
a siostrami: Zofia, Elżbieta, Anna, Barbara i Elżbieta.
Została ochrzczona w katedrze krakowskiej. Nie zachowały się
informacje na temat jej wykształcenia.
W 1468r. starania o jej rękę
podjął Maciej Korwin, król Węgier. 8 kwietnia 1468r.
do Krakowa przybył węgierski poseł – biskup ołomuniecki
Protazy. Proponował, aby to małżeństwo umocniło przyszły
sojusz skierowany przeciwko czeskiemu królowi Jerzemu z
Podiebradów. Sugerował wydanie drugiej córki Kazimierza
– Zofii Jagiellonki – za Maksymiliana, syna
cesarza Fryderyka III. Królewny miały przekazać swoim mężom
prawa matki – Jadwiga do Węgier, a Zofia do Austrii. W ten
sposób Kazimierz uzyskałby gwarancję, że w przyszłości w
Austrii i na Węgrzech będą rządzić jego wnukowie po
kądzieli. Starania Macieja popierał – obok cesarza – także
papież Paweł II.
Kazimierz od 1462r. pozostawał w przymierzu z Jerzym z
Podiebradów, a papieżowi Pawłowi II był niechętny za to, że
w czasie wojny trzynastoletniej popierał Krzyżaków.
Dodatkowo mariażowi córki przeciwna była Elżbieta
Rakuszanka. Miała stwierdzić: Matyasz chłop, kurczek,
Wołoszyn, pies, niegodziem jej. Odmowę złagodzono tym,
że Protazy został ojcem chrzestnym urodzonego 27 kwietnia
1468r. syna Kazimierza IV, który otrzymał imię Fryderyk na
cześć cesarza.
W 1469r. stronnictwo katolickie w Czechach obrało królem
Macieja Korwina. Jerzy z Podiebradów szukał poparcia w
Polsce, obiecując następstwo po sobie Władysławowi,
najstarszemu synowi Kazimierza IV. Korwin, nie chcąc
dopuścić do ścisłego sojuszu polsko-czeskiego, ponownie
poprosił o rękę Jadwigi. I ponownie spotkał się z odmową.
20 października 1470r. w Grazu Fryderyk III zawarł
przymierze z Kazimierzem IV; przy okazji rozważano możliwość
wydania Jadwigi za syna cesarza – Maksymiliana.
Maciej Korwin prosił o rękę Jadwigi jeszcze w lipcu 1471r. i
we wrześniu 1473r. W ostatnim przypadku na odmowę Kazimierza
IV wpłynęła jego żona Elżbieta. Na początku 1473r. przybyli
do Polski dwaj radcy Albrechta IV Mądrego, księcia
bawarskiego z Monachium, proponując małżeństwo Jadwigi ze
swoim mocodawcą. Kazimierz odmówił, gdyż liczył na związanie
najstarszej córki z Jerzym Bogatym, synem Ludwika IX
Bogatego, księcia bawarskiego z Landshut.
Kazimierz Jagiellończyk, chcąc zabezpieczyć
południowo-zachodnie granice Czech (będących przedmiotem
rywalizacji między jego synem Władysławem a Maciejem
Korwinem), postanowił zawrzeć ściślejsze porozumienie z
Bawarią. W 1473r. polscy posłowie – Stanisław Kurozwęcki i
Paweł Jasieński – rozpoczęli rozmowy w sprawie małżeństwa
Jadwigi Jagiellonki i Jerzego Bogatego. W efekcie 7 lub 10
września 1474r. Ludwik IX Bogaty wysłał poselstwo z prośbą o
rękę Jadwigi dla swojego syna Jerzego. Negocjacje toczyły
się w Łęczycy i Radomiu. W tym ostatnim mieście, 30 grudnia
1474r., Jadwiga wyraziła zgodę na poślubienie Jerzego. 31
grudnia 1474r. podpisano umowę małżeńską. Jadwiga miała
otrzymać posag w wysokości 32 tysięcy złotych węgierskich,
płatnych w 5 ratach w ciągu 5 lat. Wartość wyprawy polskiej
królewny sięgała 100 tysięcy złotych.
Przyszli małżonkowie byli ze sobą spokrewnieni: dziadek
Jadwigi – Albrecht II Habsburg – był bratem Małgorzaty
Habsburżanki, babki Jerzego. W 1475r. do Rzymu po dyspensę
udał się kanclerz koronny Uriel Górka – papież Sykstus
IV wystawił ją 26 maja 1475r.
Rodzina odprowadziła Jadwigę do Poznania. Tam 10
października 1475 pożegnała się z rodzicami. Wraz z licznym
orszakiem (ok. 1200 konnych) dotarła do Wittenbergi 23
października. Towarzyszyła jej m.in. Anna, wdowa po
cieszyńskim księciu Bolesławie II.
14 listopada 1475r. wjechała wraz z orszakiem do
bawarskiego Landshut, dając początek świętowanemu do dzisiaj
w Niemczech Weselu w Landshut. Wesele zgromadziło wielu
niemieckich władców: przybyli m.in. cesarz Fryderyk III,
jego syn Maksymilian, elektor brandenburski Albrecht III
Achilles, Zygmunt Habsburg, elektor Palatynatu Filip
Wittelsbach, margrabia badeński Albrecht, hrabiowie
wirtemberscy Ulryk i Eberhard, landgraf leuchtenberski
Ludwik oraz hrabia henneberski Otto. Ślub odbył się w dniu
przyjazdu Jadwigi, w kościele św. Marcina. Następnego dnia
nastąpiła właściwa uczta weselna, w której brało udział 9
tysięcy osób.
Jadwiga w 1479r. została księżną bawarską. W tym roku zmarł
jej teść Ludwik IX Bogaty, a kolejnym księciem bawarskim na
Landshut został Jerzy Bogaty. Małżeństwo Jadwigi okazało się
nieudane – jej mąż znany był jako hulaka, pijak i
rozpustnik. W 1485r. Jerzy oddalił żonę z Landshut i osadził
ją na zamku w Burghausen. Jadwiga mieszkała tam z dworem i
liczną służbą, jednak – jak pisze kronikarz – pozbawiona
wszelkich uciech światowych, miała młoda księżna jedyną
pocieszycielkę swoją: samotność. Nie wiadomo czy – a
jeżeli tak, to przez jaki czas – towarzyszyły jej dzieci.
Jadwiga, choć podpisywała się „geborene Königin von Polen”
(urodzona królowa Polski), nie utrzymywała bliższych
kontaktów ze swoją rodziną. 31 stycznia 1503 jej brat,
Aleksander Jagiellończyk, pisząc do jej męża, nie wiedział,
że Jadwiga nie żyła już od roku.
Pojawiła się informacja, że Jadwiga w Burghausen zajmowała
się spisywaniem dziejów Wittelsbachów. Kwestia, czy tak
było, naprawdę nie została jeszcze zbadana przez literaturę.
Jadwiga zmarła dość niespodziewanie. Została pochowana w
klasztorze cystersów w Reitenhaslach, w pobliżu Burghausen.
Jej grobowiec został zniszczony w 1803r., gdy opactwo
uległo sekularyzacji. Jednak w podłodze kościoła znajduje
się do dzisiaj płyta kamienna upamiętniająca miejsce
pochówku księżnej.
Dziećmi Jadwigi Jagiellonki i Jerzego Bogatego byli:
- Ludwik, ur. 1476r., zm. przed 1496r.
- Ruprecht (Rupert), ur. 1477r., zm. w dzieciństwie
- Elżbieta, ur. 1478r., zm. 1504r., od 10 lutego 1499r.
żona Ruprechta z Palatynatu
- Małgorzata, ur. 1480r., zm. 1531r., zakonnica w Neuburgu
- Wolfgang, ur. 1482r., zm. jako niemowlę.
Starsza literatura znała tylko czworo najstarszych dzieci
Jadwigi. Przyjmowała dodatkowo, że jej najstarszy syn Ludwik
zmarł w 1500 roku, jednak w testamencie z 1496r. Jerzy
Bogaty zaznaczył, że nie posiada ślubnych synów i obecnie
przyjmuje się, że Ludwik zmarł przed 1496 rokiem.
Kronikarz Angelus Rumpler podał, że Jadwiga i Jerzy Bogaty
mieli – obok Ludwika, Ruprechta, Elżbiety i Małgorzaty –
piąte dziecko: syna Jerzego. Nowsze ustalenia Margo i Hansa
Rallów wykazały, że piątym i ostatnim dzieckiem bawarskiej
pary książęcej był syn Wolfgang.