Ryksa Bolesławówna

Ryksa Bolesławówna (ur. w 1116r., zm. po 25 grudnia 1155r.) – księżniczka polska, królowa szwedzka, księżna nowogrodzka z dynastii Piastów.

Córka księcia Polski Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. Żona kolejno: króla Szwecji Magnusa Silnego, księcia nowogrodzkiego Włodzimierza Wsiewołodowicza i króla Szwecji Swerkera I Starszego. Matka króla Danii Kanuta V i księżnej duńskiej Zofii, żony króla Danii Waldemara I Wielkiego.
 
 
Bolesław III
Krzywousty
ojciec Ryksy Bolesławówny

Salomea z Bergu

matka Ryksy Bolesławówny

Bolesław IV
Kędzierzawy
brat Ryksy Bolesławówny

Judyta
Bolesławówna
siostra Ryksy Bolesławówny

Zofia Bolesławówna
siostra Ryksy Bolesławówny

Agnieszka
Bolesławówna
siostra Ryksy Bolesławówny

Henryk
Sandomierski
brat Ryksy Bolesławówny

Mieszko III Stary
brat Ryksy Bolesławówny

Kazimierz
brat Ryksy Bolesławówny

Dobroniega
Ludgarda
siostra Ryksy Bolesławówny

Gertruda
siostra Ryksy Bolesławówny

Kazimierz II
Sprawiedliwy
brat Ryksy Bolesławówny

Leszek Bolesławowic
brat Ryksy Bolesławówny
         


Ryksa, najstarsza córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu, urodziła się w 1116r. Identyfikacja jej matki do dziś pozostaje nierozstrzygnięta. Średniowieczne przekazy źródłowe milczą na ten temat, wspominają jedynie o ojcostwie Krzywoustego. Badający tę sprawę Kazimierz Jasiński skłonił się do uznania Salomei z Bergu za matkę Ryksy i na tej podstawie ustalił datę roczną narodzin najstarszej córki Krzywoustego. Ponieważ Salomea poślubiła Bolesława III Krzywoustego na początku 1115r., a pod koniec tego samego roku wydała na świat Leszka, zaś w 1129r. lub 1130r. Ryksa została wydana za mąż i ok. 1130r. urodziła pierwsze dziecko, stąd najstarsza córka Krzywoustego musiała urodzić się w 1116r.

W 1129r. lub 1130r. Ryksa poślubiła Magnusa Silnego, syna króla Danii Nielsa Starego. Z tego związku na świat przyszli król Danii Kanut V i Niels. Magnus Silny, który w 1129r. został koronowany na króla Szwecji, zmarł 4 czerwca 1134r.

Między 1136r. a 1138r. Ryksa wyszła za mąż za księcia nowogrodzkiego Włodzimierza z dynastii Rurykowiczów (z linii Monomachowiczów). Małżeństwo to umocniło istniejący już związek pomiędzy dziećmi Salomei i Wsiewołoda (Bolesław Kędzierzawy w 1137 pojął za żonę córkę Wsiewołoda, a siostrę Włodzimierza, Wierzchosławę). Z księciem ruskim Ryksa miała córkę Zofię, która w 1154r. poślubiła króla Danii Waldemara I Wielkiego i obdarzyła go licznym potomstwem, m.in. królami Danii: Kanutem VI i Waldemarem II, a także królową szwedzką Ryksą (żona króla Szwecji Eryka X i matka Eryka XI) i królową francuską Ingeborgą (żona króla Francji Filipa II Augusta). Włodzimierz zmarł między 1140 a 1145r.

Trzecim mężem Ryksy przed 1150r. został król Szwecji Swerker I Starszy. Z tego małżeństwa na świat przyszedł syn Bolesław. W literaturze pojawiają się opinie, że synami Swerkera z tego związku byli także Kol i Sune Sik. Mąż Ryksy został zamordowany 25 grudnia 1156r.

Po zamordowaniu Swerkera I Starszego władzę w Szwecji przejął Eryk IX Święty, po śmierci którego tron szwedzki przypadł synowi Swerkera I Starszego z pierwszego małżeństwa z Ulfhildą, Karolowi VII. Gdy ten w 1167r. został zamordowany, rozpoczęły się trwające do 1173r. krwawe walki o panowanie w Szwecji. Brali w nich udział Bolesław i Kol (ta informacja jest jedyną o nich wzmianką źródłową), którzy prawdopodobnie zginęli pokonani przez Kanuta Erikssona.