Agnieszka Bolesławówna

(ur. 1137r., zm. po 1182r.) – księżniczka polska, księżna perejasławska, włodzimiersko-wołyńska, wielka księżna kijowska z dynastii Piastów.

Córka księcia Polski Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. Żona księcia perejasławskiego, włodzimiersko-wołyńskiego, wielkiego księcia kijowskiego Mścisława Izjasławowica. Matka Romana halickiego, babka króla halicko-wołyńskiego Daniela.
 
 
Bolesław III
Krzywousty
ojciec Agnieszki Bolesławówny

Salomea z Bergu

matka Agnieszki Bolesławówny

Bolesław IV
Kędzierzawy
brat Agnieszki Bolesławówny

Judyta
Bolesławówna
siostra Agnieszki Bolesławówny

Zofia Bolesławówna
siostra Agnieszki Bolesławówny

Dobroniega
Ludgarda
siostra Agnieszki Bolesławówny

Henryk
Sandomierski
brat Agnieszki Bolesławówny

Mieszko III Stary
brat Agnieszki Bolesławówny

Ryksa
Bolesławówna
siostra Agnieszki Bolesławówny

Kazimierz
brat Agnieszki Bolesławówny

Gertruda
siostra Agnieszki Bolesławówny

Kazimierz II
Sprawiedliwy
brat Agnieszki Bolesławówny

Leszek Bolesławowic
brat Agnieszki Bolesławówny
         


Agnieszka – przedostatnie dziecko, a także najmłodsza córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu – urodziła się w 1137r.. Roczna data jej narodzin znana jest dzięki Ortliebowi, benedyktynowi z Zwiefalten przebywającemu w 1140r. i na początku 1141r. na dworze księżnej Salomei w Łęczycy, który w swojej relacji wspomniał, że Agnieszka miała trzy lata. Jako że w 1138r. Salomea wydała na świat Kazimierza II Sprawiedliwego, Agnieszka urodziła się rok wcześniej.

Geneza jej imienia nie jest jasna. Mogła je otrzymać prawdopodobnie po żonie swojego przyrodniego brata, Władysława – Agnieszki z Babenbergów, nawet pomimo niechęci do niej Salomei z Bergu. Istnieje również możliwość, że imię najmłodszej Bolesławównie nadano na cześć przyrodniej siostry ojca, Agnieszki, opatki klasztorów w Quedlinburgu i Gandersheim.

Na przełomie 1140r. i 1141r. Salomea z Bergu zwołała wiec do Łęczycy, na którym wraz z synami (głównie Bolesławem i Mieszkiem) oraz możnymi miała zadecydować o przyszłości Agnieszki. Do wyboru były dwie możliwości: przeznaczenie jej do klasztoru benedyktynów w Zwiefalten lub wydanie za jednego z dynastów. Ostatecznie zdecydowano zaręczyć ją z synem któregoś księcia ruskiego i tym samym zdobyć sojusznika przeciw seniorowi Władysławowi. Historycy wysuwają dwie hipotetyczne kandydatury do jej ręki. Pogląd mający w literaturze więcej zwolenników mówi, że miał to być Mścisław Izjasławowic. Przemawia za nim fakt, iż dziesięć lat później Agnieszka go poślubiła. Drugi pogląd jako kandydata do ręki Piastówny wskazuje na jednego z synów wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda II. Ten miał odrzucić propozycję juniorów i ich matki i zawiązać sojusz z Władysławem II, utwierdzony w 1142r. poprzez zaślubiny Zwinisławy Wsiewołodówny z synem księcia śląskiego, Bolesławem.

Na wiec do Łęczycy nie został zaproszony Władysław II, który jako senior miał mieć decydujący głos w sprawie zaręczyn Agnieszki. W odwecie za pominięcie jego osoby na tym zjeździe w zimie 1142r./1143r. wsparty posiłkami ruskimi przeprowadził akcję zbrojną przeciwko Salomei i jej synom. Pierwsze starcie pomiędzy przyrodnimi braćmi zakończyło się sukcesem najstarszego z synów Bolesława Krzywoustego.

Zapewne między końcem 1149r. a 1151r. Agnieszka poślubiła Mścisława Izjasławowica z dynastii Rurykowiczów (z linii Monomachowiczów). Wincenty Kadłubek, który dobrze znał koligacje Piastów z Rurykowiczami, w swojej Kronice polskiej nie napisał wprost, że Bolesławówna została wydana za Mścisława. Jednakże pierworodnego syna Mścisława nazwał siostrzeńcem Kazimierza Sprawiedliwego, a pokrewieństwo zachodzące między Romanem Mścisławowicem i Leszkiem Białym określił jako drugiego stopnia. Dodatkowo autor Latopisu hipackiego wdowę po Romanie nazwał jątrwią (żoną brata) Leszka. Wobec powyższego Mścisław musiał ożenić się z którąś córką Bolesława Krzywoustego, a jedyną, która mogła go poślubić, była Agnieszka.

Mąż Piastówny urodził się między 15 kwietnia 1132r. a 1135r., pochodził z pierwszego małżeństwa Izjasława II. Panował w księstwie perejasławskim, następnie we włodzimiersko-wołyńskim, a w latach 1167r.–1169r. był wielkim księciem kijowskim. Zmarł 19 sierpnia 1170r.

Ze związku Agnieszki i Mścisława urodziło się na pewno trzech synów: Roman halicki, Wsiewołod bełski i Włodzimierz brzeski. Spory dotyczą pierworodnego syna Mścisława, Światosława, który przez część badaczy uważany jest za dziecko pozamałżeńskie.

Ostatnia wzmianka o Agnieszce pochodzi z Kroniki polskiej Kadłubka. Światosław Mścisławowic miał być wygnany przez braci w wyniku zarzutów Bolesławówny, iż nie jest jej synem. Wówczas Kazimierz Sprawiedliwy wyprawił się na Brześć i przywrócił go na tron książęcy. Rocznik kapituły krakowskiej informuje o wyprawie ruskiej Kazimierza pod rokiem 1182r.

Dalsze losy Agnieszki nie są znane. Nie wiadomo, gdzie zmarła ani gdzie została pochowana.