Agnieszka Bolesławówna
(ur. 1137r., zm. po 1182r.) – księżniczka polska, księżna
perejasławska, włodzimiersko-wołyńska, wielka księżna
kijowska z dynastii Piastów.
Córka księcia Polski Bolesława III Krzywoustego i Salomei z
Bergu. Żona księcia perejasławskiego,
włodzimiersko-wołyńskiego, wielkiego księcia
kijowskiego Mścisława Izjasławowica. Matka Romana
halickiego, babka króla halicko-wołyńskiego Daniela.
Bolesław III
Krzywousty
ojciec Agnieszki Bolesławówny |

Salomea z Bergu
matka Agnieszki Bolesławówny |

Bolesław IV
Kędzierzawy
brat Agnieszki Bolesławówny |

Judyta
Bolesławówna
siostra Agnieszki Bolesławówny |

Zofia
Bolesławówna
siostra Agnieszki Bolesławówny |

Dobroniega
Ludgarda
siostra Agnieszki Bolesławówny |

Henryk
Sandomierski
brat Agnieszki Bolesławówny |

Mieszko III
Stary
brat Agnieszki Bolesławówny |

Ryksa
Bolesławówna
siostra
Agnieszki Bolesławówny |

Kazimierz
brat Agnieszki Bolesławówny |

Gertruda
siostra Agnieszki Bolesławówny |

Kazimierz II
Sprawiedliwy
brat Agnieszki Bolesławówny |

Leszek Bolesławowic
brat Agnieszki Bolesławówny |
|
|
|
|
|
Agnieszka – przedostatnie dziecko, a także najmłodsza
córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu –
urodziła się w 1137r.. Roczna data jej narodzin znana jest
dzięki Ortliebowi, benedyktynowi z Zwiefalten przebywającemu
w 1140r. i na początku 1141r. na dworze księżnej Salomei
w Łęczycy, który w swojej relacji wspomniał, że Agnieszka
miała trzy lata. Jako że w 1138r. Salomea wydała na
świat Kazimierza II Sprawiedliwego, Agnieszka urodziła się
rok wcześniej.
Geneza jej imienia nie jest jasna. Mogła je otrzymać
prawdopodobnie po żonie swojego przyrodniego
brata, Władysława – Agnieszki z Babenbergów, nawet pomimo
niechęci do niej Salomei z Bergu. Istnieje również
możliwość, że imię najmłodszej Bolesławównie nadano na cześć
przyrodniej siostry ojca, Agnieszki, opatki klasztorów
w Quedlinburgu i Gandersheim.
Na przełomie 1140r. i 1141r. Salomea z Bergu zwołała wiec do
Łęczycy, na którym wraz z synami
(głównie Bolesławem i Mieszkiem) oraz możnymi miała
zadecydować o przyszłości Agnieszki. Do wyboru były dwie
możliwości: przeznaczenie jej do klasztoru benedyktynów w Zwiefalten lub
wydanie za jednego z dynastów. Ostatecznie zdecydowano
zaręczyć ją z synem któregoś księcia ruskiego i tym samym
zdobyć sojusznika przeciw seniorowi Władysławowi. Historycy
wysuwają dwie hipotetyczne kandydatury do jej ręki. Pogląd
mający w literaturze więcej zwolenników mówi, że miał to być
Mścisław Izjasławowic. Przemawia za nim fakt, iż dziesięć
lat później Agnieszka go poślubiła. Drugi pogląd jako
kandydata do ręki Piastówny wskazuje na jednego z
synów wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda II. Ten miał
odrzucić propozycję juniorów i ich matki i zawiązać sojusz z
Władysławem II, utwierdzony w 1142r. poprzez zaślubiny Zwinisławy
Wsiewołodówny z synem księcia śląskiego, Bolesławem.
Na wiec do Łęczycy nie został zaproszony Władysław II, który
jako senior miał mieć decydujący głos w sprawie zaręczyn
Agnieszki. W odwecie za pominięcie jego osoby na tym
zjeździe w zimie 1142r./1143r. wsparty posiłkami ruskimi
przeprowadził akcję zbrojną przeciwko Salomei i jej synom.
Pierwsze starcie pomiędzy przyrodnimi braćmi zakończyło się
sukcesem najstarszego z synów Bolesława Krzywoustego.
Zapewne między końcem 1149r. a 1151r. Agnieszka poślubiła
Mścisława Izjasławowica z dynastii Rurykowiczów (z linii
Monomachowiczów). Wincenty Kadłubek, który dobrze znał
koligacje Piastów z Rurykowiczami, w swojej Kronice
polskiej nie napisał wprost, że Bolesławówna została
wydana za Mścisława. Jednakże pierworodnego syna Mścisława
nazwał siostrzeńcem Kazimierza Sprawiedliwego, a
pokrewieństwo zachodzące między Romanem Mścisławowicem i Leszkiem
Białym określił jako drugiego stopnia. Dodatkowo autor Latopisu
hipackiego wdowę po Romanie nazwał jątrwią (żoną brata)
Leszka. Wobec powyższego Mścisław musiał ożenić się z którąś
córką Bolesława Krzywoustego, a jedyną, która mogła go
poślubić, była Agnieszka.
Mąż Piastówny urodził się między 15 kwietnia 1132r. a
1135r., pochodził z pierwszego małżeństwa Izjasława II.
Panował w księstwie perejasławskim, następnie we
włodzimiersko-wołyńskim, a w latach 1167r.–1169r. był
wielkim księciem kijowskim. Zmarł 19 sierpnia 1170r.
Ze związku Agnieszki i Mścisława urodziło się na pewno
trzech synów: Roman halicki, Wsiewołod bełski i Włodzimierz
brzeski. Spory dotyczą pierworodnego syna Mścisława,
Światosława, który przez część badaczy uważany jest za
dziecko pozamałżeńskie.
Ostatnia wzmianka o Agnieszce pochodzi z Kroniki polskiej Kadłubka.
Światosław Mścisławowic miał być wygnany przez braci w
wyniku zarzutów Bolesławówny, iż nie jest jej synem.
Wówczas Kazimierz Sprawiedliwy wyprawił się na Brześć i
przywrócił go na tron książęcy. Rocznik kapituły
krakowskiej informuje o wyprawie ruskiej Kazimierza pod
rokiem 1182r.
Dalsze losy Agnieszki nie są znane. Nie wiadomo, gdzie
zmarła ani gdzie została pochowana.

|