Maria Kazimiera de La Grange d'Arquien

Maria Kazimiera de La Grange d’Arquien, Marysieńka (ur. 28 czerwca 1641r. lub wcześniej w Nevers, zm. 30 stycznia 1716r. w Blois) – królowa Polski, żona króla Jana III Sobieskiego, starosta brodnicki w latach 1678r.–1698r., starosta gniewski w latach 1696r.–1699r.
 
Jan III Sobieski
mąż Marii Kazimiery

Jakub Ludwik
Sobieski
syn Marii Kazimiery

Maria Teresa
Sobieska
córka Marii Kazimiery

Adelajda Teofila Ludwika Sobieska
córka Marii Kazimiery

Aleksander
Benedykt Sobieski
syn Marii Kazimiery

Konstanty Władysław
Sobieski
syn Marii Kazimiery

Teresa Kunegunda
Sobieska
córka Marii Kazimiery
Jan Sobieski
syn Marii Kazimiery
       


Urodziła się 28 czerwca 1641r. lub wcześniej w Nevers, w starym, ale zubożałym rodzie d’Arquien. Była córką – wśród licznego rodzeństwa – francuskiego markiza Henriego Alberta de La Grange d’Arquien i Franciszki de la Châtre – ochmistrzyni dworu Ludwiki Marii Gonzagi. Tą drogą także i córka została damą dworu Ludwiki Marii, która wkrótce została królową polską, poślubiwszy per procura króla Władysława IV Wazę. Z nią też Maria Kazimiera przybyła do Polski pod koniec 1645r., mając 4 lata. Niektórzy z ówczesnych Polaków spekulowali, iż była jej nieślubną córką, brak jednak jakichkolwiek potwierdzających to dowodów – historycy uznają, iż prawdopodobnie były to wyłącznie informacje rozpowszechniane przez przeciwników królowej i opierały się tylko na fakcie obecności małej dziewczynki w jej orszaku. Przyswoiwszy sobie język i kulturę polską, Maria Kazimiera zyskała wśród Polaków przydomek Marysieńka, z którym odtąd kojarzona jest w polskiej historii. W 1648r., wobec trudnej sytuacji w kraju i śmierci króla Władysława IV, owdowiała królowa odesłała siedmioletnią „Marysieńkę” z powrotem do Francji, gdzie w rodzinnym Nevers przez ok. cztery lata odbywała edukację w szkole klasztornej. Najpóźniej w 1653 powróciła na dwór Ludwiki Marii, która zdołała poślubić nowego króla polskiego, Jana Kazimierza. Tam też, w marcu 1655r., podczas jednej z zabaw dworskich towarzyszących obradom sejmu warszawskiego, poznał ją jej przyszły mąż, późniejszy król Polski, Jan Sobieski. Znajomość pogłębiło przybycie Jana na dwór królewski w 1656 roku. Do oświadczyn i ślubu jednak nie doszło, pomimo więzi miłosnej, jaka już wówczas wytworzyła się między przyszłymi małżonkami.

3 marca 1658r. poślubiła wojewodę sandomierskiego Jana Sobiepana Zamoyskiego, z którym miała czworo dzieci (żadne z nich nie dożyło dorosłości). W oczach Ludwiki Marii – faktycznie decydującej o zamążpójściu „Marysieńki” – Zamoyski był lepszym kandydatem ze względu na dużo większy majątek niż (i tak zamożny) Sobieski, jak również z uwagi na postawę polityczną: w przeciwieństwie do przyszłego króla, Zamoyski pozostał wierny Janowi Kazimierzowi w pierwszym okresie potopu szwedzkiego. Zamoyski zmarł jednak w kilka lat po ślubie. Po jego śmierci poślubiła (potajemnie) 14 maja i (oficjalnie) 5 lipca 1665r. Jana Sobieskiego. Zarówno w opinii współczesnych, jak i historyków było to tzw. „małżeństwo z miłości”, co stanowiło wówczas rzadkość. W związku z drugim mężem urodziła trzynaścioro dzieci, z których tylko czworo osiągnęło dorosłość: Jakub (1667r.–1737r.), Teresa Kunegunda (1676r.–1730r.), Aleksander (1677r.–1714r.) i Konstanty (1680r.–1726r.).

Na królową Polski została koronowana 2 lutego 1676r., na Wawelu. Będąc królową wspierała politykę mającą doprowadzić do sojuszu polsko-francuskiego. Zarazem chciała uzyskać od ówczesnego króla Francji Ludwika XIV przywileje dla swojej rodziny. W 1688 roku rozpoczęła się budowa kościoła św. Kazimierza w Warszawie finansowana przez Marię Kazimierę.

Po śmierci Jana III Sobieskiego w 1696r. Marysieńka wyjechała z Polski w 1699r., udając się do Rzymu, gdzie przebywała z licznym dworem. Zamieszkała tam w Palazzo Chigi-Odescalchi. Często gościła u kolejnych papieży, najpierw u Innocentego XII (który wcześniej jako nuncjusz udzielił jej ślubu z Sobieskim), następnie u Klemensa XI. Potem udała się do Francji. Jednak Ludwik XIV wydał jej zakaz pojawienia się w Paryżu i Wersalu, choć bezskutecznie składała prośby, pisząc do niego: Chcę być uważana jako prosta wasalka, a nie jak królowa, opuszczając bowiem Rzym, królestwo swe złożyłam u stóp papieskich.

Ostatnie półtora roku życia spędziła w Blois, gdzie w styczniu 1716r. zmarła po płukaniu żołądka zarządzonym przez lekarza. Trumnę 2 kwietnia przeniesiono do kaplicy św. Eustachego w kościele św. Zbawiciela w Blois. Natomiast serce złożono w urnie w miejscowym kościele jezuitów (przepadło potem w czasie rewolucji francuskiej). Następnie w 1717r. trumna z ciałem Marysieńki spoczęła w warszawskim kościele kapucynów, obok Jana III i stamtąd w 1733r. wraz z prochami króla przewieziona została do katedry wawelskiej w Krakowie. Pochowana w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Po otwarciu w 1938 roku trumny stwierdzono, że wewnątrz znajdują się szczątki kośćca królowej pomieszane z resztkami zmurszałego drewna (prawdopodobnie z poprzedniej trumny) i resztki zetlałych szat. Na czaszce znajdowała się korona srebrna pozłacana.