Maria Kazimiera de La Grange d'Arquien
Maria Kazimiera de La Grange d’Arquien,
Marysieńka (ur. 28
czerwca 1641r. lub
wcześniej w Nevers,
zm. 30
stycznia 1716r. w Blois)
– królowa
Polski,
żona króla Jana
III Sobieskiego,
starosta brodnicki w latach 1678r.–1698r.,
starosta gniewski w latach 1696r.–1699r.
Jan III
Sobieski
mąż Marii Kazimiery |
Jakub Ludwik
Sobieski
syn Marii Kazimiery |
Maria Teresa
Sobieska
córka Marii Kazimiery |
Adelajda Teofila Ludwika
Sobieska
córka Marii Kazimiery |
Aleksander
Benedykt
Sobieski
syn Marii Kazimiery |
Konstanty Władysław
Sobieski
syn Marii Kazimiery |
Teresa Kunegunda
Sobieska
córka Marii Kazimiery |
Jan
Sobieski
syn Marii Kazimiery |
|
|
|
|
Urodziła się 28 czerwca 1641r.
lub wcześniej w Nevers, w starym, ale zubożałym rodzie
d’Arquien. Była córką – wśród licznego rodzeństwa –
francuskiego markiza Henriego Alberta de La Grange d’Arquien i
Franciszki de la Châtre – ochmistrzyni dworu Ludwiki Marii
Gonzagi. Tą drogą także i córka została damą dworu Ludwiki
Marii, która wkrótce została królową polską, poślubiwszy per
procura króla Władysława IV Wazę. Z nią też Maria
Kazimiera przybyła do Polski pod koniec 1645r., mając 4
lata. Niektórzy z ówczesnych Polaków spekulowali, iż była
jej nieślubną córką, brak jednak jakichkolwiek
potwierdzających to dowodów – historycy uznają, iż
prawdopodobnie były to wyłącznie informacje rozpowszechniane
przez przeciwników królowej i opierały się tylko na fakcie
obecności małej dziewczynki w jej orszaku. Przyswoiwszy
sobie język i kulturę polską, Maria Kazimiera zyskała wśród
Polaków przydomek Marysieńka, z którym odtąd
kojarzona jest w polskiej historii. W 1648r., wobec trudnej
sytuacji w kraju i śmierci króla Władysława IV, owdowiała
królowa odesłała siedmioletnią „Marysieńkę” z powrotem do
Francji, gdzie w rodzinnym Nevers przez ok. cztery lata
odbywała edukację w szkole klasztornej. Najpóźniej w 1653
powróciła na dwór Ludwiki Marii, która zdołała poślubić
nowego króla polskiego, Jana Kazimierza. Tam też, w marcu
1655r., podczas jednej z zabaw dworskich towarzyszących
obradom sejmu warszawskiego, poznał ją jej przyszły mąż,
późniejszy król Polski, Jan Sobieski. Znajomość pogłębiło
przybycie Jana na dwór królewski w 1656 roku. Do oświadczyn
i ślubu jednak nie doszło, pomimo więzi miłosnej, jaka już
wówczas wytworzyła się między przyszłymi małżonkami.
3 marca 1658r. poślubiła wojewodę sandomierskiego Jana
Sobiepana Zamoyskiego, z którym miała czworo dzieci (żadne z
nich nie dożyło dorosłości). W oczach Ludwiki Marii –
faktycznie decydującej o zamążpójściu „Marysieńki” –
Zamoyski był lepszym kandydatem ze względu na dużo większy
majątek niż (i tak zamożny) Sobieski, jak również z uwagi na
postawę polityczną: w przeciwieństwie do przyszłego króla,
Zamoyski pozostał wierny Janowi Kazimierzowi w pierwszym
okresie potopu szwedzkiego. Zamoyski zmarł jednak w kilka
lat po ślubie. Po jego śmierci poślubiła (potajemnie) 14
maja i (oficjalnie) 5 lipca 1665r. Jana Sobieskiego. Zarówno
w opinii współczesnych, jak i historyków było to tzw.
„małżeństwo z miłości”, co stanowiło wówczas rzadkość. W
związku z drugim mężem urodziła trzynaścioro dzieci, z
których tylko czworo osiągnęło dorosłość: Jakub
(1667r.–1737r.), Teresa Kunegunda (1676r.–1730r.),
Aleksander (1677r.–1714r.) i Konstanty (1680r.–1726r.).
Na królową Polski została koronowana 2 lutego 1676r.,
na Wawelu. Będąc królową wspierała politykę mającą
doprowadzić do sojuszu polsko-francuskiego. Zarazem chciała
uzyskać od ówczesnego króla Francji Ludwika XIV przywileje
dla swojej rodziny. W 1688 roku rozpoczęła się
budowa kościoła św. Kazimierza w Warszawie finansowana przez
Marię Kazimierę.
Po śmierci Jana III Sobieskiego w 1696r. Marysieńka
wyjechała z Polski w 1699r., udając się do Rzymu, gdzie
przebywała z licznym dworem. Zamieszkała tam w Palazzo
Chigi-Odescalchi. Często gościła u kolejnych papieży,
najpierw u Innocentego XII (który wcześniej
jako nuncjusz udzielił jej ślubu z Sobieskim), następnie
u Klemensa XI. Potem udała się do Francji. Jednak Ludwik
XIV wydał jej zakaz pojawienia się w Paryżu i Wersalu, choć
bezskutecznie składała prośby, pisząc do niego: Chcę być
uważana jako prosta wasalka, a nie jak królowa, opuszczając
bowiem Rzym, królestwo swe złożyłam u stóp papieskich.
Ostatnie półtora roku życia spędziła w Blois, gdzie w
styczniu 1716r. zmarła po płukaniu żołądka zarządzonym przez
lekarza. Trumnę 2 kwietnia przeniesiono do kaplicy św.
Eustachego w kościele św. Zbawiciela w Blois. Natomiast
serce złożono w urnie w miejscowym kościele jezuitów
(przepadło potem w czasie rewolucji francuskiej). Następnie
w 1717r. trumna z ciałem Marysieńki spoczęła w warszawskim
kościele kapucynów, obok Jana III i stamtąd w 1733r. wraz z
prochami króla przewieziona została do katedry wawelskiej w
Krakowie. Pochowana w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Po
otwarciu w 1938 roku trumny stwierdzono, że wewnątrz
znajdują się szczątki kośćca królowej pomieszane z resztkami
zmurszałego drewna (prawdopodobnie z poprzedniej trumny) i
resztki zetlałych szat. Na czaszce znajdowała się korona
srebrna pozłacana.
|