Przemko Ścinawski

Przemko (Przemysł) ścinawski (żagański) (ur. między 1265r. a 1271r., zm. 26 lutego 1289r.) – książę żagański (1278r.-1284r.) i ścinawski (1284r.-1289r.).

Najmłodszy syn księcia głogowskiego Konrada I i Salomei (córki księcia wielkopolskiego Władysława Odonica). Po śmierci ojca (1273r. lub 1274r.) pod opieką brata Henryka III głogowskiego. Dopiero w 1278r. otrzymał dzielnicę żagańską (z Żaganiem, Szprotawą i Nowogrodem Bobrzańskim). Już około 1281r. znalazł się w zależności lennej od Henryka IV Probusa.
 

Konrad I Głogowski
ojciec Przemko Ścinawskiego

Salomea
Odonicówna
matka Przemko Ścinawskiego

Henryk III
Głogowski
brat Przemko Ścinawskiego
Konrad II Garbaty
brat Przemko Ścinawskiego
Eufemia
siostra Przemko Ścinawskiego
Jadwiga
siostra Przemko Ścinawskiego
Anna
siostra Przemko Ścinawskiego
         


Na skutek nacisków Probusa w 1284r. wymienił się ze swoim bratem Konradem II Garbatym na Ścinawę (Probus wolał mieć u swych granic księcia bardziej uległego). Przemko, podobnie jak jego brat Henryk III, był wiernym wykonawcą polityki Probusa, popierając go we wszystkich ważniejszych przedsięwzięciach, także w konflikcie z biskupem wrocławskim Tomaszem. Kiedy Henryk IV Probus podjął działania zmierzające do opanowania Krakowa po śmierci Leszka Czarnego w 1288r., nie mogło tam zabraknąć księcia ścinawskiego.

Przemko zginął podczas wyprawy w bitwie pod Siewierzem, między siłami koalicji Bolesława II, księcia Płocka i Władysława Łokietka a siłami Henryka Probusa. Data bitwy podana w kronice Jana Długosza to 26 lutego 1290r., jednak bardziej prawdopodobna wydaje się data 26 lutego 1289r., podawana przez inne źródła.

O śmierci Przemka informują nas w niezwykle barwnym opisie: Nagrobków książąt śląskich i Kroniki książąt polskich. Według tych relacji nie była to zwykła śmierć podczas zamieszania bitewnego, lecz księcia już po wzięciu do niewoli miano obedrzeć ze zbroi i dobić.

Klucza do interpretacji zapisu obu źródeł, a zwłaszcza pierwotnych Nagrobków należy szukać w ich pochodzeniu. Nagrobki książąt śląskich powstały w klasztorze cysterskim w Lubiążu i tutaj prawdopodobnie leży główna przyczyna dramatycznego opisu końca młodego księcia. Trzeba było po prostu znaleźć uzasadnienie wrogości i późniejszych walk książąt głogowskich z Władysławem Łokietkiem w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych XIII wieku i na początku wieku następnego. Zresztą niby dlaczego Bolko, książę Opola, również wzięty do niewoli w tej samej bitwie, miał być traktowany inaczej. Linia Piastów głogowskich była ściśle powiązana z klasztorem lubiąskim. To właśnie w Lubiążu książę ściniawski został pochowany, to właśnie temu klasztorowi udając się na tę wyprawę zapisał dwie wsie – Łososzkowice (obecnie Łososiowice) i Żyrków (Żerków w powiecie wołowskim), co miało mu zapewnić pamięć i poparcie cystersów.

W kilkanaście lat po śmierci Przemka pod Siewierzem powstała w Lubiążu doskonałej roboty płyta nagrobna, której napis Wszystko, co Bóg i natura dały Polakom najlepszego, najwznioślejszego, było udziałem księcia Przemka ("Que dedit in donis Deus et natura Polonis * Summis aut pronis * Ducis erant Premeconis") z pewnością wpłynął na wyobraźnię mieszkających tam zakonników. Książę Ścinawy zginął więc prawdopodobnie podczas zamieszenia bitewnego, możliwe że w niejasnych okolicznościach. Wątpliwe jest, aby Władysław Łokietek i Bolesław II, czy też ich rycerze mieli zamordować z zimną krwią księcia Przemka. W przypadku jego pojmania zdecydowaliby się raczej na zarobek przy wykupie jeńca pochodzącego z książęcej dynastii, nie narażając się przy tym na zemstę rodową. W polityce Henryka III głogowskiego względem Łokietka nie widać też specjalnych znaków wrogości cechujących władcę Głogowa choćby na linii stosunków z Henrykiem V Brzuchatym. Przemko ścinawski nigdy się nie ożenił i nie pozostawił następców, był mężnym rycerzem który poległ za sprawę zjednoczenia Polski i wiernym wasalem Henryka IV Probusa.

Po śmierci Przemka Henryk IV, powołując się na prawa zwierzchnie, przyłączył Ścinawę do księstwa wrocławskiego.