Bolesław Zapomniany
Bolesław Zapomniany, Bolesław
Mieszkowic –
rzekomy syn Mieszka
II i król Polski mający
panować w latach 1034r.–1038r., o którym wzmiankę przynosi
pochodząca z drugiej połowy XIII w. kronika
wielkopolska.
W XIX i XX w. istnienie tej postaci było obiektem sporu
naukowego w polskiej mediewistyce,
obecnie jednak uznaje się, że wzmianka o Bolesławie była
najprawdopodobniej wynikiem wymysłu lub błędu kronikarza.
Mieszko II Lambert
ojciec Bolesława
Zapomnianego |
Rycheza Lotaryńska
matka Bolesława
Zapomnianego |
Kazimierz I
Odnowiciel
brat Bolesława
Zapomnianego |
Rycheza
Adelajda
siostra
Bolesława
Zapomnianego |
Gertruda
Mieszkówna
siostra
Bolesława
Zapomnianego |
Agata Mieszkówna
siostra
Bolesława
Zapomnianego |
Kronika Galla Anonima,
podstawowe źródło do historii Polski w XI w., nie wspomina o
postaci Bolesława Zapomnianego – wedle niej następcą Mieszka
II na
polskim tronie książęcym był jedyny jego syn Kazimierz,
sprawujący rządy początkowo pod opieką matki Rychezy,
która została wygnana przez możnych. Po objęciu
samodzielnych rządów został zmuszony przez możnych do
ucieczki na Węgry: Po śmierci więc Mieszka, który niedługo
przeżył króla Bolesława, pozostał jako mały chłopaczek
Kazimierz, z matką z cesarskiego rodu. Ale choć wychowywała
ona syna w sposób odpowiadający jego godności i rządziła
królestwem dbając o jego sławę, o ile to było możliwe dla
kobiety, zdrajcy przez zawiść wypędzili ją z królestwa,
zachowując jej syna na tronie dla oszukańczego pozoru. A
skoro on sam dorósł i objął rządy, niegodziwcy z obawy, by
nie mścił się za krzywdy matki, powstali przeciw niemu i
zmusili go do udania się na Węgry.
Podobnie żadnych wzmianek na
temat domniemanego innego następcy Mieszka nie ma w innych
podstawowych źródłach polskich ani niemieckich. Jednak
lakoniczność informacji na temat pierwszych lat po śmierci
Mieszka II w źródłach pozostawiła duże pole do spekulacji na
temat rozgrywających się wówczas wydarzeń.
W pochodzącej z drugiej połowy XIII w. kronice
wielkopolskiej znajduje się zapis, jakoby po śmierci Mieszka
II na tron wstąpił jego najstarszy syn o imieniu Bolesław,
koronowany na króla, podczas gdy jego młodszy brat Kazimierz
został wywieziony z Polski przez matkę, uchodzącą z kraju
wskutek niegodziwości Bolesława. Bolesław miał być królem
okrutnym i z tego powodu „źle zakończył życie” oraz został
wymazany z listy władców Polski:
Gdy umarł (Mieszko II) w roku pańskim 1033r., nastąpił po
nim pierworodny syn jego Bolesław. Skoro ten został
ukoronowany na króla, wyrządzał swej matce wiele zniewag.
Matka jego, pochodząca ze znakomitego rodu, nie mogąc znieść
jego niegodziwości, zabrawszy maleńkiego syna swego
Kazimierza, wróciła do ziemi ojczystej do Saksonii, do
Brunszwiku, i umieściwszy tam syna dla nauki, miała wstąpić
do jakiegoś klasztoru zakonnic. Bolesław zaś z powodu
srogości i potworności występków, których się dopuszczał,
źle zakończył życie i choć odznaczony został koroną
królewską, nie wchodzi w poczet królów i książąt Polski.
Zapis ten posłużył jako źródło informacji o Bolesławie
Zapomnianym autorom późniejszych roczników: rocznika
mazowieckiego, a także niektórych kodeksów późniejszego rocznika
świętokrzyskiego,
w którym użyto jednak imienia Władysław.
Jan Długosz,
który niewątpliwie znał kronikę wielkopolską, w swych Rocznikach nie
wprowadził Bolesława pomiędzy władców Polski. Wspomniał
natomiast o synu Mieszka II o tym imieniu, zmarłym w
dzieciństwie, jeszcze za życia ojca. Także pierwsi badacze
historii polskiej nie przyjmowali przekazu kroniki
wielkopolskiej. Np. Adam
Tadeusz Naruszewicz wskazywał,
że jest ona jako źródło znacznie mniej wiarygodna niż
bliższa wydarzeniom kronika Galla Anonima. Przypuszczał przy
tym, że jej autor pomylił tu kilka faktów z życia Bolesława
Chrobrego,
który także wygnał swoją macochę.
|