Bolesław Zapomniany

Bolesław ZapomnianyBolesław Mieszkowic – rzekomy syn Mieszka II i król Polski mający panować w latach 1034r.–1038r., o którym wzmiankę przynosi pochodząca z drugiej połowy XIII w. kronika wielkopolska. W XIX i XX w. istnienie tej postaci było obiektem sporu naukowego w polskiej mediewistyce, obecnie jednak uznaje się, że wzmianka o Bolesławie była najprawdopodobniej wynikiem wymysłu lub błędu kronikarza.
 

Mieszko II Lambert
ojciec Bolesława
Zapomnianego

Rycheza Lotaryńska
matka Bolesława
Zapomnianego

Kazimierz I
Odnowiciel
brat Bolesława
Zapomnianego

Rycheza Adelajda
siostra Bolesława
Zapomnianego

Gertruda
Mieszkówna
siostra Bolesława
Zapomnianego

Agata Mieszkówna
siostra Bolesława
Zapomnianego


Kronika Galla Anonima, podstawowe źródło do historii Polski w XI w., nie wspomina o postaci Bolesława Zapomnianego – wedle niej następcą Mieszka II na polskim tronie książęcym był jedyny jego syn Kazimierz, sprawujący rządy początkowo pod opieką matki Rychezy, która została wygnana przez możnych. Po objęciu samodzielnych rządów został zmuszony przez możnych do ucieczki na Węgry: Po śmierci więc Mieszka, który niedługo przeżył króla Bolesława, pozostał jako mały chłopaczek Kazimierz, z matką z cesarskiego rodu. Ale choć wychowywała ona syna w sposób odpowiadający jego godności i rządziła królestwem dbając o jego sławę, o ile to było możliwe dla kobiety, zdrajcy przez zawiść wypędzili ją z królestwa, zachowując jej syna na tronie dla oszukańczego pozoru. A skoro on sam dorósł i objął rządy, niegodziwcy z obawy, by nie mścił się za krzywdy matki, powstali przeciw niemu i zmusili go do udania się na Węgry.

Podobnie żadnych wzmianek na temat domniemanego innego następcy Mieszka nie ma w innych podstawowych źródłach polskich ani niemieckich. Jednak lakoniczność informacji na temat pierwszych lat po śmierci Mieszka II w źródłach pozostawiła duże pole do spekulacji na temat rozgrywających się wówczas wydarzeń.

W pochodzącej z drugiej połowy XIII w. kronice wielkopolskiej znajduje się zapis, jakoby po śmierci Mieszka II na tron wstąpił jego najstarszy syn o imieniu Bolesław, koronowany na króla, podczas gdy jego młodszy brat Kazimierz został wywieziony z Polski przez matkę, uchodzącą z kraju wskutek niegodziwości Bolesława. Bolesław miał być królem okrutnym i z tego powodu „źle zakończył życie” oraz został wymazany z listy władców Polski:
Gdy umarł (Mieszko II) w roku pańskim 1033r., nastąpił po nim pierworodny syn jego Bolesław. Skoro ten został ukoronowany na króla, wyrządzał swej matce wiele zniewag. Matka jego, pochodząca ze znakomitego rodu, nie mogąc znieść jego niegodziwości, zabrawszy maleńkiego syna swego Kazimierza, wróciła do ziemi ojczystej do Saksonii, do Brunszwiku, i umieściwszy tam syna dla nauki, miała wstąpić do jakiegoś klasztoru zakonnic. Bolesław zaś z powodu srogości i potworności występków, których się dopuszczał, źle zakończył życie i choć odznaczony został koroną królewską, nie wchodzi w poczet królów i książąt Polski.

Zapis ten posłużył jako źródło informacji o Bolesławie Zapomnianym autorom późniejszych roczników: rocznika mazowieckiego, a także niektórych kodeksów późniejszego 
rocznika świętokrzyskiego, w którym użyto jednak imienia Władysław.

Jan Długosz, który niewątpliwie znał kronikę wielkopolską, w swych Rocznikach nie wprowadził Bolesława pomiędzy władców Polski. Wspomniał natomiast o synu Mieszka II o tym imieniu, zmarłym w dzieciństwie, jeszcze za życia ojca. Także pierwsi badacze historii polskiej nie przyjmowali przekazu kroniki wielkopolskiej. Np. Adam Tadeusz Naruszewicz wskazywał, że jest ona jako źródło znacznie mniej wiarygodna niż bliższa wydarzeniom kronika Galla Anonima. Przypuszczał przy tym, że jej autor pomylił tu kilka faktów z życia Bolesława Chrobrego, który także wygnał swoją macochę.