Barbara Giżanka
Barbara Gizanka, Barbara Giżanka (ur.
ok. 1550 w Warszawie,
zm. w maju 1589) – faworyta Zygmunta
II Augusta.
Córka Jana Gizy, warszawskiego mieszczanina,
kupca i lichwiarza oraz
Anny.
Zygmunt II August
kochanek
Barbary Giżanki
|
Barbara Woroniecka
córka Barbary Giżanki |
Według tradycji przyszła na
świat w kamienicy przy ulicy Świętojańskiej 5. Pochodziła z
warszawskiej rodziny patrycjuszowskiej pochodzącej
z Frankonii. Miała siostrę, która była żoną Krzysztofa
Szawłowskiego. Wychowywała się w klasztorze panien
bernardynek poza Warszawą. Młodą Barbarę poznał królewski
pokojowiec, Mikołaj Mniszech. Widzenia z Gizanką ułatwiał mu
kupiec żydowski Egidius. Mniszech odwiedzał Barbarę w
przebraniu mniszki. Okoliczności w jakich Barbara poznała
króla nie są znane. Prawdopodobnie Mniszchowie wykorzystali
podobieństwo Gizanki do zmarłej królowej Barbary Radziłłówny,
aby zyskać wpływ na króla. Najprawdopodoniej Gizanka poznała
Zygmunta pod koniec 1570, jednak według śledztwa
przeprowadzonego po śmierci króla, Barbara została
przyprowadzona do króla 6 stycznia 1571.
Osiem miesięcy później, 8 września 1571 wydała na świat
córkę, Barbarę. Szlachta nie wierzyła w ojcostwo króla,
jednak Zygmunt nie zwracał uwagi na głosy przeciwnego mu
dworu. Po wydaniu na świat córki, Barbara stała się
nieodłączną towarzyszką króla. Jednak mimo związku z Gizanką,
król nie zaprzestał romansu z Anną Zajączkowską, która
przebywała w Witowie. Król obdarował Gizankę 20 tysiącami
czerwonych złotych oraz urządził dla niej pałac w Bronowie.
Dzięki wstawiennictwu Barbary, podkanclerzy Franciszek
Krasiński otrzymał sakrę biskupa krakowskiego, zaś marszałek
wielki koronny Jan Firlej urząd wojewody krakowskiego. Po
śmierci żony króla, Katarzyny Habsburżanki krążyły plotki,
jakoby Zygmunt chciał poślubić Gizankę. W czerwcu 1572
Barbara wyjechała wraz z kochankiem do Knyszyna, gdzie 7
lipca Zygmunt zmarł w wieku 52 lat.
Przed 14 lipca 1573 Barbara wyszła za mąż za
kniazia wołyńskiego Michała Woronieckiego. Z małżeństwa
Gizanki i Woronieckiego pochodziło sześcioro dzieci:
- Mikołaj (zm. po 1601)
- Stefan (zm. po 1614) – ksiądz
- Jakub (zm. po 1621)
- Florian Tomasz (ur. 1586, zm. po 5 czerwca 1615)
– dominikanin warszawski
- Katarzyna (zm. po 1592) – żona Jakuba Pilchowskiego
- Anna (zm. po 1614) – żona Jana Kosińskiego.
|