Przemysław Oświęcimski
Przemysław (Przemysł) Oświęcimski (Młodszy) (ur. ok. 1365,
zm. 1 stycznia 1406) – książę cieszyński, od 1404 udzielny
książę na połowie Ścinawy i Głogowa, od 1405 dodatkowo w
Toszku i Oświęcimiu.
Przemysław I
Noszak
ojciec
Przemysława
Oświęcimskiego |
Elżbieta
Bytomska
matka
Przemysława
Oświęcimskiego |
Małgorzata
Cieszyńska
brat
Przemysława
Oświęcimskiego |
Bolesław I
Cieszyński
brat
Przemysława
Oświęcimskiego |
Anna Cieszyńska
siostra
Przemysława
Oświęcimskiego |
Kazimierz I
Oświęcimski
syn Przemysława
Oświęcimskiego |
Przemysław był starszym synem
księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka i księżniczki
bytomskiej Elżbiety. Jan Długosz w swojej kronice błędnie
nazwał Przemysława młodszym potomkiem książęcej pary. O tym,
że był najstarszym dzieckiem, świadczą przekonująco
pozostałe źródła, w których osoba Przemysława występuje
zawsze na pierwszym miejscu.
Przemysław początkowo występował tylko w dokumentach
wydawanych przez ojca. Samodzielnym władcą został 23 czerwca
1404, kiedy to na mocy postanowienia króla czeskiego Wacława
IV, młody książę otrzymał w lenno połowę księstwa
głogowskiego, ze Ścinawą i Górą (część historyków dyplom ten
odnosi do ojca księcia - Przemysława Noszaka).
W 1405 po bezpotomnej śmierci księcia oświęcimskiego Jana
III, jego władztwo na mocy przywileju z 1372 roku, przejął
Przemysław Noszak. Nowy nabytek jeszcze w tym samym roku
otrzymał od ojca jego syn - imiennik, który odtąd przyjął
tytuł księcia oświęcimskiego.
Dobrze zapowiadające się rządy Przemysława Oświęcimskiego
zostały przerwane w dniu 1 stycznia 1406. Okoliczności zgonu
młodego władcy znamy dokładnie z przekazu Jana Długosza,
który jednak wydarzenia te opisuje pod błędną datą 1
stycznia 1400. O tym że, po tej dacie Przemysław jeszcze żył
świadczą m.in. dokument z 1402 i fakt przejęcia Oświęcimia,
który mógł mieć miejsce najwcześniej w 1405. Śmierć
najstarszego syna Przemysława Noszaka dosięgła podczas
podróży księcia z Gliwic do Cieszyna w okolicach Rybnika z
rąk nieznanego bliżej Marcina Chrzana. Morderstwo to zostało
dokonane najprawdopodobniej na zlecenie księcia
raciborskiego Jana II Żelaznego, który nie chciał dopuścić
do utwierdzenia się władzy książąt cieszyńskich nad
Oświęcimiem. Wydawało się, że wybuchnie wojna między
książętami cieszyńskimi a Janem II Żelaznym; ostatecznie
spór zażegnano w 1407 roku, podpisując traktat pokojowy w
Żorach.
Przemysław został pochowany w kościele farnym w Cieszynie. Z
małżeństwa z nieznaną osobą pozostał po nim jedyny syn
Kazimierz.
Zachował się barwny opis kary, jaka spotkała schwytanego
mordercę Przemysława - Marcina Chrzana pióra naszego
dziejopisa Jana Długosza, którą warto tutaj przytoczyć:
„(morderca został) na spiżowym koniu (posadzony), który miał
w środku rozżarzone węgle, wożono go po wszystkim ulicach i
zaułkach i naokoło miasta Cieszyna, a trzech oprawców
rozżarzonymi kleszczami szarpało jego ciało na kawałki, a w
końcu wyrwało jego wnętrzości”.
|