emigranci

S ł a w o m i r M r o ż e k

EMIGRANCI

Obsada: AA - Rafał Mikułowski, XX - Mirosław Bojenko

Reżyseria: Przemek Marchewka

Scenografia: Dominika Kwaśna

Muzyka: Zbigniew Lechot

Premiera: maj 2013

r e c e n z j e

Emigranci – dramat Sławomira Mrożka
z 1974 roku.

Tytułowymi emigrantami i zarazem jedynymi osobami dramatu są AA i XX. Zamieszkują wspólnie suterenę w bliżej nieokreślonym kraju Europy Zachodniej. Wyalienowany intelektualista AA wybrał emigrację z powodów politycznych, z kolei XX, robotnik, wyjechał wyłącznie dla zarobku. Skazani na własne towarzystwo, żyją wśród ciągłych utarczek i konfliktów, pogłębiających obustronne antagonizmy. Sfrustrowany AA z wyższością odnosi się do przedstawiciela niższej klasy, jego zdaniem obdarzonego niewolniczą mentalnością. XX zajęty gromadzeniem pieniędzy, stara się jak najbardziej wykorzystać AA materialnie. W finale bariery zostają przełamane.

Utwór Emigranci jest uważany za jeden z najważniejszych polskich dramatów powstałych po wojnie. Dotyka istotnego problemu w powojennej Polsce – rozdźwięku między inteligencją i robotnikami.

"...Dramat Mrożka jest ascetyczny w formie i jednocześnie niezwykle bogaty w zawarte w nim ukryte znaczenia. Emigranci to dzieło absolutnie podatne na twórczą zdradę, wobec czego każda dekada dostarcza nowych motywów prowokujących reżyserów do zaadaptowania tego płodnego intelektualnie tekstu. Dla dobra samego dzieła lepiej byłoby, gdyby zajmowali się nim ludzie mający coś do przekazania w swojej pracy twórczej, tak jak to uczynili Wajda, Kutz czy Rubin..."
Łucja Czuba - Stacja Twórcza

Sławomir Mrożek
Dramatopisarz, prozaik, satyryk. Urodził się w 1930
w Borzęcinie. Mieszkał w Paryżu, USA, Niemczech, Meksyku, w roku 1996 wrócił do Polski, mieszkał w Krakowie. W roku 2008 ponownie wyemigrował z Polski
i zamieszkał
w Nicei we Francji.

"Wprawdzie śmiałem się na rozmaite sposoby, i głośno i cicho, i biologicznie i intelektualnie, niemniej jednak mój śmiech nie dochodził do samego środka. Należę do pokolenia, którego śmiech zawsze bywa zaprawiony ironią, goryczą, czy rozpaczą. - Zwyczajny śmiech, śmiech dla śmiechu, pogodny i bez problemów, pocieszna gra słów - to wydaje się nam jakby nieco staroświeckie i budzi zazdrość."
Sławomir Mrożek

"...Rzeczy, których pożądasz, które chcesz mieć. Które możesz kupić za pieniądze. Być niewolnikiem rzeczy, to niewola jeszcze doskonalsza niż więzienie. To niewola doprawdy ideologiczna, bo tu już nie ma żadnej przemocy z zewnątrz, żadnego przymusu. To już sama tylko dusza niewolnicza niewolę sobie stwarza, bo niewoli łaknie...”
EMIGRANCI S.Mrożek

"...Istna kwadratura koła. Żeby wykorzystać moją jedyną szansę – utraciłem ją. Uciekłszy, przestałem być niewolnikiem. Rozrzedziłem się, rozpłynąłem w wolności..."
EMIGRANCI S.Mrożek

XX: (...) Ja lubię mieć. Jak trzymam, to mam. A jak puszczę, to wypuszczę. Nie tak jest?
AA: Bardzo słusznie.
XX: Jak zrobię, to zarobię. A jak zarobię, to się dorobię. Tak jest, czy nie?
AA: Logiczne.
XX: Tylko czasami sobie myślę, na co mi to wszystko.
EMIGRANCI S.Mrożek

"...U nas na wsi był wariat. Nic nie robił, bo do niczego się nie nadawał. Nawet krowy nie umiał upilnować. Żył bez domu i bez rodziny, tylko z tego, co mu ludzie dali. To co on robił, jak on nic nie robił? O czym on myślał? O czym on mógł myśleć, jak nic nie umiał i nic nie robił? On myślał tylko o myśleniu, on myślał tylko o myślach. A czy on był mądry? Nie, on głupi był. On był wariat..."
EMIGRANCI S.Mrożek

Po raz pierwszy w teatrze Mrożka widz usłyszał płacz bohatera i ten płacz, według wskazówek autora, powinien być przejmujący: „Rozlega się potężne chrapanie XX. AA odwraca się twarzą do ściany. Po chwili z chrapaniem miesza się inny dźwięk, szloch najpierw cichy, a potem coraz głośniejszy, rozdzierający".