Saul
(hebr.
שָׁאוּל;
wymowa:
Szaul)
−
postać
biblijna,
syn
Kisza
z
plemienia
Beniamina
(ok.
XI
wieku
p.n.e.),
według
Biblii
pierwszy
król
Izraela.
Swoje
panowanie
rozpoczął
być
może
w
1042
p.n.e.
Po
krótkim
okresie
panowania
zginął
w
1010
p.n.e.
w
walce
z
Filistynami
na
wzgórzach
Gilboa.
Poprzednik
Dawida.
Powołany
przez
proroka
Samuela
na
wodza;
dokonał
zjednoczenia
plemion
izraelskich.
Twórca
scentralizowanej
monarchii
na
terenie
Palestyny.
Rok urodzenia Saula oraz rok jego wstąpienia na tron nie są pewne. „Saul miał... lat, gdy został królem, a dwa lata panował nad Izraelem". Od dawna krytycy biblijni uważają, iż ten werset jest skażony przez starożytnych kopistów. Nie dość, że brakuje informacji o wieku Saula w chwili intronizacji, to jeszcze liczba dwa lata, jako określenie długości panowania, jest z całą pewnością wybrakowana. Nigdzie też Biblia nie podaje wieku Saula w momencie śmierci. Gdyby taka informacja była zawarta w tekście biblijnym, to wtedy znając rok śmierci tego króla, to znaczy 1010 p.n.e., można by było ustalić rok jego urodzenia.
Brak bezpośrednich wskazówek w Starym Testamencie rekompensują: „Później poprosili o króla, i dał im Bóg na lat czterdzieści Saula, syna Kisza z pokolenia Beniamina”. Informacja ta padła z ust apostoła Pawła, w którego czasach najwidoczniej fragment był jeszcze zachowany w wersji pierwotnej. Przypuszcza się jednak, iż Paweł zaokrąglił liczbę lat panowania Saula i że w rzeczywistości wspomniany fragment zawierał liczbę 32. Na tej podstawie część badaczy przyjmuje, że pierwszym rokiem panowania Saula był rok 1042 p.n.e. Jednak inni twierdzą, że Saul panował krócej i wyznaczają początek jego panowania na rok 1032 p.n.e., 1022 p.n.e. lub 1012 p.n.e.
Jeśli chodzi o rok urodzenia, to wielu biblistów uważa, że Saul miał w momencie intronizacji ok. 30 lat. Gdyby przyjąć to założenie, to prawdopodobną datą jego urodzenia byłby rok ok. 1072 p.n.e.
Saul pochodził z plemienia Beniamina. Był synem Kisza, wojownika z Gibea. Według relacji Pierwszej Księgi Samuela zdarzyło się, że Kiszowi zaginęły oślice. Poszukujący ich Saul przez góry Efraima, ziemię Szalisza, krainę Szaalim, Jemini i ziemię Suf dotarł do Ramatain (Rama), gdzie mieszkał sędzia Samuel. Ten ugościł Saula, a następnego dnia namaścił go na króla. Przepowiedział mu również szereg znaków, mających potwierdzić jego słowa (oślice zostają znalezione, przy dębie Tabor trzej mężczyźni dzielą się z Saulem chlebem, w Gibea wstępuje w niego "duch Pański").
Saul powrócił do Gibea, zachowując jednak w tajemnicy sam fakt namaszczenia go na króla.
Samuel zwołał lud izraelski do Mispa. Izraelici domagali się ustanowienia króla. Na ich żądania wpłynął także fakt, że synowie Samuela pełniący funkcje sędziowskie - Joel i Abiasz - zasłynęli jedynie z łapownictwa i wypaczania prawa.
Samuel zarządził, że król zostanie wskazany poprzez losowanie. W ten sposób Jahwe miał wskazać tego, który miał objąć panowanie nad Izraelem. Los padł na pokolenie Beniamina, następnie na ród Matriego, a spośród członków tego rodu - na Saula. Po wyborze Samuel ogłosił prawa władzy królewskiej i zapisał je w księdze. Wybór Saula nie spotkał się z powszechną aprobatą. Nowy król powrócił do Gibea.
Przypuszcza się, że wybór króla z małego plemienia Beniamina był pojednawczym gestem wobec rywalizujących ze sobą plemion Judy na południu i Efraima na północy.
Pokonanie Goliata zapewniło Dawidowi wielką popularność. Saul mianował go wodzem nad tysiącem żołnierzy, lecz jego dalsze sukcesy pogłębiały niechęć Saula. Wprawdzie wydał za niego swoją młodszą córkę Mikal, ale później usiłował zabić zięcia. Dawid ukrywał się kolejno w Rama u proroka Samuela, w Nob u kapłana Achimeleka, u Akisza króla Gat, w lesie Cheret, w Keila (obecnie Khirbet Qild), Zif, Maon, Ein-Gedi, Hazezon-Tamar) i filistyńskim Siklag.
Represje spotkały ukrywających Dawida. Saul wezwał przed siebie Achimeleka wraz z kapłanami. Kazał ich zamordować. Następnie napadł na miasto kapłańskie Nob; z rzezi uszedł jedynie Abiatar, syn Achimeleka. Szykował się też do wyprawy przeciwko Keili; zrezygnował z niej na wieść, że Dawid opuścił miasto.
Wśród biblistów występują różne spojrzenia na biblijną relację o Saulu. Według jednego poglądu, obecnego zwłaszcza w egzegezie anglosaskiej, relacja jest jednolita literacko i ocenia władcę zdecydowanie negatywnie. V. Phillips Long uważa, że od samego początku Saul przejawia słabość i niezdecydowanie, którymi później odznaczają się jego rządy. Jeszcze przed decydującym zajściem podczas wojny z Amalekitami Saul popada w izolację, skłócony z ludem, Jonatanem, Samuelem i samym Jahwe.
Według drugiego poglądu w relacji biblijnej dostrzec można starszą tradycję, przychylniejszą Saulowi, której nie przysłoniła całkowicie późniejsza redakcja. Z traktowaniem władcy z sympatią. Georg Hentschel sugeruje, że taka pozytywna ocena mogła zachować się w Królestwie Północnym.
Żoną Saula była Achinoam, córka Achimaasa, z którą miał trzech synów (Jonatana, Abinadaba i Malkiszuę) i dwie córki. Znana jest też Rispa córka Ajji, nałożnicy Saula, z którą miał 2 synów (Armoniego i Meribbaala).
Synowie:
- Jonatan, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Abinadab, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Malkiszua, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Iszbaal, król Izraela po śmierci ojca.
- Armoni, powieszony przez Gibeonitów za panowania Dawida.
- Meribbaal, powieszony przez Gibeonitów za panowania Dawida.
Córki:
- Merab, żona Adriela syna Barzillaja z Mecholi - jej pięciu synów zostało powieszonych przez Gibeonitów za panowania Dawida.
- Mikal, żona Dawida, a później Paltiego syna Lajisza - zmarła bezdzietnie.
Rok urodzenia Saula oraz rok jego wstąpienia na tron nie są pewne. „Saul miał... lat, gdy został królem, a dwa lata panował nad Izraelem". Od dawna krytycy biblijni uważają, iż ten werset jest skażony przez starożytnych kopistów. Nie dość, że brakuje informacji o wieku Saula w chwili intronizacji, to jeszcze liczba dwa lata, jako określenie długości panowania, jest z całą pewnością wybrakowana. Nigdzie też Biblia nie podaje wieku Saula w momencie śmierci. Gdyby taka informacja była zawarta w tekście biblijnym, to wtedy znając rok śmierci tego króla, to znaczy 1010 p.n.e., można by było ustalić rok jego urodzenia.
Brak bezpośrednich wskazówek w Starym Testamencie rekompensują: „Później poprosili o króla, i dał im Bóg na lat czterdzieści Saula, syna Kisza z pokolenia Beniamina”. Informacja ta padła z ust apostoła Pawła, w którego czasach najwidoczniej fragment był jeszcze zachowany w wersji pierwotnej. Przypuszcza się jednak, iż Paweł zaokrąglił liczbę lat panowania Saula i że w rzeczywistości wspomniany fragment zawierał liczbę 32. Na tej podstawie część badaczy przyjmuje, że pierwszym rokiem panowania Saula był rok 1042 p.n.e. Jednak inni twierdzą, że Saul panował krócej i wyznaczają początek jego panowania na rok 1032 p.n.e., 1022 p.n.e. lub 1012 p.n.e.
Jeśli chodzi o rok urodzenia, to wielu biblistów uważa, że Saul miał w momencie intronizacji ok. 30 lat. Gdyby przyjąć to założenie, to prawdopodobną datą jego urodzenia byłby rok ok. 1072 p.n.e.
Saul pochodził z plemienia Beniamina. Był synem Kisza, wojownika z Gibea. Według relacji Pierwszej Księgi Samuela zdarzyło się, że Kiszowi zaginęły oślice. Poszukujący ich Saul przez góry Efraima, ziemię Szalisza, krainę Szaalim, Jemini i ziemię Suf dotarł do Ramatain (Rama), gdzie mieszkał sędzia Samuel. Ten ugościł Saula, a następnego dnia namaścił go na króla. Przepowiedział mu również szereg znaków, mających potwierdzić jego słowa (oślice zostają znalezione, przy dębie Tabor trzej mężczyźni dzielą się z Saulem chlebem, w Gibea wstępuje w niego "duch Pański").
Saul powrócił do Gibea, zachowując jednak w tajemnicy sam fakt namaszczenia go na króla.
Samuel zwołał lud izraelski do Mispa. Izraelici domagali się ustanowienia króla. Na ich żądania wpłynął także fakt, że synowie Samuela pełniący funkcje sędziowskie - Joel i Abiasz - zasłynęli jedynie z łapownictwa i wypaczania prawa.
Samuel zarządził, że król zostanie wskazany poprzez losowanie. W ten sposób Jahwe miał wskazać tego, który miał objąć panowanie nad Izraelem. Los padł na pokolenie Beniamina, następnie na ród Matriego, a spośród członków tego rodu - na Saula. Po wyborze Samuel ogłosił prawa władzy królewskiej i zapisał je w księdze. Wybór Saula nie spotkał się z powszechną aprobatą. Nowy król powrócił do Gibea.
Przypuszcza się, że wybór króla z małego plemienia Beniamina był pojednawczym gestem wobec rywalizujących ze sobą plemion Judy na południu i Efraima na północy.
Pokonanie Goliata zapewniło Dawidowi wielką popularność. Saul mianował go wodzem nad tysiącem żołnierzy, lecz jego dalsze sukcesy pogłębiały niechęć Saula. Wprawdzie wydał za niego swoją młodszą córkę Mikal, ale później usiłował zabić zięcia. Dawid ukrywał się kolejno w Rama u proroka Samuela, w Nob u kapłana Achimeleka, u Akisza króla Gat, w lesie Cheret, w Keila (obecnie Khirbet Qild), Zif, Maon, Ein-Gedi, Hazezon-Tamar) i filistyńskim Siklag.
Represje spotkały ukrywających Dawida. Saul wezwał przed siebie Achimeleka wraz z kapłanami. Kazał ich zamordować. Następnie napadł na miasto kapłańskie Nob; z rzezi uszedł jedynie Abiatar, syn Achimeleka. Szykował się też do wyprawy przeciwko Keili; zrezygnował z niej na wieść, że Dawid opuścił miasto.
Wśród biblistów występują różne spojrzenia na biblijną relację o Saulu. Według jednego poglądu, obecnego zwłaszcza w egzegezie anglosaskiej, relacja jest jednolita literacko i ocenia władcę zdecydowanie negatywnie. V. Phillips Long uważa, że od samego początku Saul przejawia słabość i niezdecydowanie, którymi później odznaczają się jego rządy. Jeszcze przed decydującym zajściem podczas wojny z Amalekitami Saul popada w izolację, skłócony z ludem, Jonatanem, Samuelem i samym Jahwe.
Według drugiego poglądu w relacji biblijnej dostrzec można starszą tradycję, przychylniejszą Saulowi, której nie przysłoniła całkowicie późniejsza redakcja. Z traktowaniem władcy z sympatią. Georg Hentschel sugeruje, że taka pozytywna ocena mogła zachować się w Królestwie Północnym.
Żoną Saula była Achinoam, córka Achimaasa, z którą miał trzech synów (Jonatana, Abinadaba i Malkiszuę) i dwie córki. Znana jest też Rispa córka Ajji, nałożnicy Saula, z którą miał 2 synów (Armoniego i Meribbaala).
Synowie:
- Jonatan, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Abinadab, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Malkiszua, zginął wraz z ojcem na wzgórzu Gilboa.
- Iszbaal, król Izraela po śmierci ojca.
- Armoni, powieszony przez Gibeonitów za panowania Dawida.
- Meribbaal, powieszony przez Gibeonitów za panowania Dawida.
Córki:
- Merab, żona Adriela syna Barzillaja z Mecholi - jej pięciu synów zostało powieszonych przez Gibeonitów za panowania Dawida.
- Mikal, żona Dawida, a później Paltiego syna Lajisza - zmarła bezdzietnie.