Ruben (hebr: רְאוּבֵן) – postać biblijna z Księgi Rodzaju. Najstarszy syn Jakuba i Lei.

Etymologia tego imienia jest ludowa, oparta na dalekim podobieństwie dźwięków hebrajskich (Re'uben) – "wejrzał na ucisk". Znaczenie imienia jest ściśle związane z okolicznościami, w jakich Ruben się narodził. Bóg Jahwe obdarował Leę synem, gdyż Jakub bardziej miłował Rachelę – jej siostrę. Jahwe okazywał Lei łaskę, dzięki czemu Ruben i jego pięciu rodzonych braci – Symeon, Lewi, Juda, Issachar i Zebulon – dali początek połowie plemion izraelskich. Pozostałych sześciu synów Jakuba (Józef, Beniamin, Dan, Naftali, Gad i Aszer) było przyrodnimi braćmi Rubena.

Ruben próbował uratować życie Józefa, kiedy jego bracia planowali jego zabicie. Wiele lat później w Egipcie zaoferował swoich dwóch synów jako zakładników gwarantujących bezpieczeństwo Beniamina. Ruben był ojcem pokolenia Izraela, nazwanego od jego imienia Rubenitami.

Wcześniej jeszcze Biblia wspomina też, że kiedy Jakub rozbił swoje namioty koło Migdal-Eder, Ruben uwiódł jedną z drugorzędnych żon swojego ojca – niewolnicę Bilhę i obcował z nią. Jakub musiał boleśnie odczuć tę zniewagę.