Kazimierz III Gniewkowski
Kazimierz (Kaźko) III gniewkowski (ur. pomiędzy 1280 a 1287,
zm. pomiędzy 1347 a 1350) – od 1306 lennik Polski, w latach
1306–1309 namiestnik na Pomorzu Gdańskim z ramienia
Władysława Łokietka, od 1314 roku w wyniku podziału z braćmi
książę gniewkowski, w latach 1332-1343 usunięty z księstwa
przez Krzyżaków.
Siemomysł
Inowrocławski
ojciec Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Salomea
Samborówna
matka Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Leszek
Inowrocławski
brat Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Przemysł
Inowrocławski
brat Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Elżbieta Kujawska
córka Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Władysław Biały
syn Kazimierza III
Gniewkowskiego |
Kazimierz III był trzecim pod
względem starszeństwa synem księcia inowrocławskiego
Siemomysła i Salomei. Dość wcześnie został osierocony przez
ojca, w związku z czym znalazł się pod opieką najpierw matki
(1287–1302), potem starszych braci Leszka i Przemysła.
Od 1302 roku dopuszczony do formalnych współrządów w
księstwie, choć już wcześniej w 1300 roku musiał wyrazić
zgodę na podporządkowanie się królowi czeskiemu Wacławowi
II. Po 1306 roku razem z bratem Przemysłem stał się wiernym
wykonawcą polityki stryja książąt Władysława Łokietka.
Otrzymał za to w 1306 roku urząd namiestnika w Tczewie na
Pomorzu Gdańskim. Miasto zostało utracone w wyniku najazdu
Zakonu Krzyżackiego w 1309 roku pomimo osobistych rozmów
księcia inowrocławskiego z mistrzem krajowym pruskim
Henrykiem von Plotzke (Kazimierz III posunął się nawet do
tego, że prosił na kolanach, by von Plötzkau zwrócił Pomorze
prawowitemu właścicielowi tj. Władysławowi Łokietkowi,
jednak bez rezultatu). W 1309 roku razem z bratem Przemysłem
Kazimierz zaangażował się w konflikt majątkowy z biskupem
kujawskim Gerwardem. Spór ten obfitujący w wiele wydarzeń
(m.in. złupienie biskupiego Raciąża, uwięzienie biskupa
Gerwarda, czy wreszcie rzucenie klątwy na książąt
kujawskich), zakończony został dopiero ugodą w 1311 roku.
Od 1314 roku w wyniku podziału ojcowizny Kazimierz III
został księciem malutkiego Gniewkowa. W 1318 roku
uczestniczył w zjedzie możnych polskich w Sulejowie na
której napisano suplikę do papieża z prośbą o koronację
Władysława Łokietka. Jako sojusznik króla polskiego
występuje również na dokumencie z 1325 roku, przy okazji
zawarcia przez Łokietka sojuszu z Pomorzem Zachodnim. W 1332
roku podczas kolejnego etapu wojny z Zakonem Krzyżackim
Gniewkowo zostało oblężone. Kazimierz III zdając sobie
sprawę, że nie jest w stanie obronić grodu, zobowiązał się
opuścić miasto, a nie chcąc by urządzenie obronne dostały
się w ręce wroga - gród spalił. W wyniku wojny całe Kujawy
zostały utracone, a Kazimierz III znalazł się na wygnaniu.
Nie wiadomo, co robił po utracie księstwa, gdyż Kazimierz
III pojawia się tylko przy okazji procesu
polsko-krzyżackiego w Warszawie w 1339 roku i umowy w
Kaliszu w 1343 roku.
Dzięki postanowieniom pokoju kaliskiego książę mógł powrócić
do rodowego Gniewkowa. Kazimierz III z nieznanej z imienia,
ani pochodzenia żony miał co najmniej kilkoro dzieci, choć
ze źródeł znamy tylko imię córki Elżbiety, żony bana Bośni
Stefana II, oraz syna Władysława Białego, późniejszego
księcia gniewkowskiego, oraz kandydata do tronu polskiego po
śmierci Kazimierza III Wielkiego. Nie znamy dokładnej daty
śmierci księcia gniewkowskiego - umarł pomiędzy 1347 a 1350
rokiem i nie wiadomo, gdzie został pochowany.
|