Izabela Czartoryska Lubomirska
Izabela Lubomirska, właściwie: Elżbieta z Czartoryskich
Lubomirska (ur. 21 maja 1736 w Warszawie, zm. 25 listopada
1816 w Wiedniu) – księżna, mecenas i kolekcjonerka sztuki
okresu rokoka, posiadaczka starostwa wiślickiego w 1789
roku. Córka Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Marii Zofii
Sieniawskiej.
August
Aleksander
Czartoryski
ojciec Izabeli Czartoryskiej
Lubomirskiej |
Maria Zofia
Sieniawska
matka Izabeli Czartoryskiej
Lubomirskiej |
Adam Kazimierz
Czartoryski
brat Izabeli Czartoryskiej
Lubomirskiej |
Adam Kazimierz
Czartoryski
brat Izabeli Czartoryskiej
Lubomirskiej |
Była żoną marszałka wielkiego
koronnego - Stanisława Lubomirskiego i matką Julii
Potockiej, Konstancji Rzewuskiej, Izabeli Potockiej oraz
Aleksandry Potockiej.
Należał do niej między innymi pałac w Wilanowie, pałac w
Ursynowie (wówczas zwany Rozkoszą) i pałacyk Mon Coteau na
Mokotowie (Pałac Szustra). Kładła kamień węgielny pod gmach
Teatru Narodowego w Warszawie i była inicjatorką przebudowy
zamku w Łańcucie w stylu rokoko na przełomie XVIII i XIX
wieku.
Jedna z najwybitniejszych kobiet w Polsce XVIII. w., brała
nader czynny udział w polityce swego obozu, zabiegała
zarówno o pozyskanie obcych dworów jak i mas szlacheckich.
Początkowo życzliwa Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu,
potem zwalczała go namiętnie. Rozgoryczona niepowodzeniem
tej akcji, przeniosła się do Paryża, po wybuchu rewolucji
przebywała w Wiedniu. Obok działalności politycznej
wyróżniała się jako postępowa opiekunka włościan.
Była członkinią loży adopcyjnej Dobroczynność w 1783 roku.
Inicjowała przeniesienie Gimnazjum do Brzeżan ze Zbaraża,
przekazując na jego cele pięć pomieszczeń w ratuszu w
mieście.
Zmarła 25 listopada 1816 w Wiedniu. Została pochowana na
cmentarzu w Währing. 23 września 1885 roku trumnę z powodu
likwidacji cmentarza w Währing przewieziono do kościoła
parafialnego w Łańcucie, gdzie została pochowana. Wcześniej
w świątyni wzniesiono jej pomnik z białego kararyjskiego
marmuru fundowany przez hr. Alfreda Potockiego.
|