Henryk VI Karyncki
Henryk VI Karyncki (ur. ok. 1265, zm. 2 kwietnia 1335 w
Tyrolu) – król Czech w 1306 i 1307–1310, hrabia Tyrolu,
książę Karyntii i Krainy w latach 1295–1335, tytularny król
Polski 1306 i 1307–1310.

Anna Przemyślidka
żona Henryka VI
Karynckiego |
Był synem Meinharda II i Elżbiety Bawarskiej z rodu
Wittelsbachów. Jego siostrą była Elżbieta Tyrolska, żona
Albrechta I Habsburga.
Od 1295 roku wspólnie z braćmi Ottonem i Ludwikiem rządził
Karyntią i Tyrolem. W czasie wojny domowej w Niemczech
popierał Albrechta Habsburga przeciw Adolfowi z Nassau.
Po zamordowaniu Wacława III w 1306 roku Henryk Karyncki jako
mąż Anny Przemyślidki, córki Wacława II, ogłosił się
spadkobiercą korony czeskiej. Musiał jednak ulec wobec
Habsburgów. Rudolf III Habsburg najechał Czechy, ożenił się
z Elżbietą Ryksą i zasiadł na tronie w Pradze. Nie udało mu
się jednak koronować, gdyż 4 lipca 1307 nagle zmarł.
Otworzyło to powtórną szansę dla Karyntczyka. 15 sierpnia
1307 Henryk został wybrany królem Czech przez szlachtę
czeską, podnosząc także ze strony żony pretensje do tronu
polskiego. Przez cały okres swoich rządów tytułował się
królem Czech i Polski.
Zraził do siebie możnych polityką fiskalną. Spowodowało to
bunt przeciw monarsze, na którego czele stanęli opaci
cysterscy z klasztorów w Zbrasławiu i Sedlcu. Stronnictwo
Henryka Karynckiego opuścił wpływowy podkomorzy królewski i
faworyt królowej Ryksy Elżbiety, Henryk z Lipy. W Czechach
wybuchła wojna domowa, którą dla swoich planów dynastycznych
postanowili wykorzystać Luksemburgowie. W sierpniu 1310 na
sejmie Rzeszy we Frankfurcie nad Menem król niemiecki Henryk
VII Luksemburski pozbawił go władzy, oddając Czechy swojemu
synowi Janowi Luksemburskiemu. W wyniku wyprawy wojsk
luksemburskich, Henryk zmuszony był ustąpić z tronu i udał
się do Tyrolu. Przed wyjazdem za Alpy zabrał ze sobą ze
skarbca praskiego insygnia koronacyjne Przemyślidów i
Piastów, których Luksemburgom już nigdy nie zwrócił.
Pomimo że stracił tytuł króla czeskiego i znaczenie
polityczne w Rzeszy, udało mu się jednak jeszcze
kilkakrotnie wziąć udział w ważnych wydarzeniach
politycznych. W 1314 roku podczas wojny domowej w Niemczech
wspierał Habsburgów przeciwko Ludwikowi IV Bawarskiemu. W
1325 roku był mediatorem między dwiema zwaśnionymi stronami,
które zakończyło się uznaniem przez króla niemieckiego praw
do tronu Fryderyka Habsburga i powierzenia mu koregencji. W
1327 roku Henryk Karyncki pogodził się z Luksemburgami i
wydał w 1329 roku swoją córkę Małgorzatę za Jana Henryka
Luksemburskiego. Brał udział w wyprawie włoskiej Ludwika IV
Bawarskiego po koronę cesarską, podczas której zdobył miasta
Padwę i Treviso.
Sojusz Henryka Karynckiego z Luksemburgami skłócił go z
Habsburgami i Wittelsbachami, którzy zawiązali przeciwko
niemu pakt w Augsburgu mający na celu odebranie mu jego
posiadłości.
Henryk Karyncki zmarł 2 kwietnia 1335 roku na zamku Tyrol.
Przyczyną jego śmierci była cholera. Pochowany został w
opactwie w Stams.
Był trzykrotnie żonaty. W 1306 ożenił się z Anną
Przemyślidką (1290–1313). Owdowiawszy w 1313, jeszcze w tym
samym roku ożenił się z córką księcia Brunszwiku-Grubenhagen
Henryka Dziwaka Adelajdą (1300–1320), z którą doczekał się
dwóch córek: Adelajdy, Małgorzaty Maultasch.
W 1330 jego trzecią żoną została Beatrycze Sabaudzka
(1310-1331), córka Amadeusza V Wielkiego.

|