Gryfina Halicka
Gryfina (Agrypina; ur.
ok. 1248r., zm. pomiędzy 1305r. a 1309r., najprawdopodobniej
w 1309r.) - księżna krakowska, żona Leszka
Czarnego od 1265r.
Była córką Rościsława Michajłowicza (1225r.-1262r.) kniazia halickiego, bana serbskiej Maczwy i Slawonii oraz
węgierskiej Anny Arpadówny (1226/1227r. po 1270r.). Jej
siostra Kunegunda Halicka poślubiła króla Czech Przemysla
Ottokara II.
Leszek Czarny
mąż Gryfiny Halickiej |
Do zawarcia małżeństwa Gryfiny z Leszkiem Czarnym doszło
zapewne w 1265r., a przyczynił się do niego Bolesław
Wstydliwy, który adoptował Leszka. W
latach 1271r.-1274r. doszło do rozłąki między małżonkami.
Przyczyną była impotencja Leszka Czarnego, którą Gryfina
publicznie mu zarzuciła. Do zgody doszło w wyniku mediacji
Bolesława Wstydliwego. Leszek Czarny zdecydował się na
leczenie, ale nie przyniosło ono rezultatu i małżeństwo
pozostało bezdzietne.

W czasie buntu rycerstwa przeciwko mężowi w 1285r., księżna
schroniła się na Wawelu pod opieką mieszczan. W czasie
trzeciego najazdu Tatarów na Polskę w 1287r. uszła wraz z
Leszkiem na Węgry. Po śmierci męża w 1288r., z pretensjami
do tronu krakowskiego wystąpił jej siostrzeniec król
czeski Wacław II, który powoływał się na prawo sukcesji po
ciotce . Po śmierci męża zamieszkała w klasztorze
klarysek w Starym Sączu. Przeoryszą była tam jej bliska
krewna, wdowa po Bolesławie Wstydliwym - św. Kinga. Nie
wiemy, czy już wówczas Gryfina otrzymała jakąś oprawę
wdowią dopiero bowiem od 1292r. (od śmierci Kingi, która
zarządzała tymi włościami) tytułowała się panią sądecką
- łac. domina de Sandecz). Po śmierci Kingi Gryfina
objęła również tytuł przeoryszy.
Od 1300r. przebywała w Czechach jako opiekunka Ryksy
Elżbiety, córki Przemysła II i narzeczonej Wacława II.

|