Gryfina Halicka

Gryfina (Agrypina; ur. ok. 1248r., zm. pomiędzy 1305r. a 1309r., najprawdopodobniej w 1309r.) - księżna krakowska, żona Leszka Czarnego od 1265r.

Była córką Rościsława Michajłowicza (1225r.-1262r.) kniazia halickiego, bana serbskiej Maczwy i Slawonii oraz węgierskiej Anny Arpadówny (1226/1227r. po 1270r.). Jej siostra Kunegunda Halicka poślubiła króla Czech Przemysla Ottokara II.
 
Leszek Czarny
mąż Gryfiny Halickiej


Do zawarcia małżeństwa Gryfiny z Leszkiem Czarnym doszło zapewne w 1265r., a przyczynił się do niego Bolesław Wstydliwy, który adoptował Leszka. W latach 1271r.-1274r. doszło do rozłąki między małżonkami. Przyczyną była impotencja Leszka Czarnego, którą Gryfina publicznie mu zarzuciła. Do zgody doszło w wyniku mediacji Bolesława Wstydliwego. Leszek Czarny zdecydował się na leczenie, ale nie przyniosło ono rezultatu i małżeństwo pozostało bezdzietne.



W czasie buntu rycerstwa przeciwko mężowi w 1285r., księżna schroniła się na Wawelu pod opieką mieszczan. W czasie trzeciego najazdu Tatarów na Polskę w 1287r. uszła wraz z Leszkiem na Węgry. Po śmierci męża w 1288r., z pretensjami do tronu krakowskiego wystąpił jej siostrzeniec król czeski Wacław II, który powoływał się na prawo sukcesji po ciotce . Po śmierci męża zamieszkała w klasztorze klarysek w Starym Sączu. Przeoryszą była tam jej bliska krewna, wdowa po Bolesławie Wstydliwym - św. Kinga. Nie wiemy, czy już wówczas Gryfina otrzymała jakąś oprawę wdowią dopiero bowiem od 1292r. (od śmierci Kingi, która zarządzała tymi włościami) tytułowała się panią sądecką - łac. domina de Sandecz). Po śmierci Kingi Gryfina objęła również tytuł przeoryszy.

Od 1300r. przebywała w Czechach jako opiekunka Ryksy Elżbiety, córki Przemysła II i narzeczonej Wacława II.