Aldona Anna Giedyminówna
Aldona Anna (ur.
ok. 1311r.–1313r.,
zm. 25
maja 1339r. w Krakowie)
– księżniczka litewska i królowa
Polski z
dynastii Giedyminowiczów,
córka wielkiego
księcia Litwy Giedymina i
prawdopodobnie Jewny.
Kazimierz III Wielki
mąż Aldony Anny
Giedyminówny |
Kunegunda
Kazimierzówna
córka Aldony Anny
Giedyminówny |
Elżbieta
Kazimierzówna
córka Aldony Anny
Giedyminówny |
Była pierwszą żoną króla
Polski Kazimierza III Wielkiego. Małżeństwo zostało
zaaranżowane przez rodziców młodej pary i miało wzmocnić
polityczny sojusz między Polską a Wielkim Księstwem
Litewskim przeciwko zakonowi krzyżackiemu. Po przybyciu
do Polski przyjęła chrzest oraz imię Anna. Rocznik Traski zapisał
ten fakt pod datą 30 kwietnia 1325 roku, jednak nie znalazła
ona całkowitej akceptacji w historiografii. Zgodnie z
przekazem Jana Długosza chrzest księżniczki nastąpił 28
czerwca 1325 roku. 16 października 1325r. w Krakowie miał
miejsce ślub Aldony Anny z królewiczem Kazimierzem.
Księżniczka urodziła Kazimierzowi dwie córki:
- Elżbietę (ok. 1326r.–1361r.) – od 1343 roku żonę księcia
wołogosko-słupskiego Bogusława V
- Kunegundę (ok. 1328r.–1357r.) – od 1345 roku żonę Ludwika
rzymskiego, syna cesarza rzymskiego Ludwika IV Wittelsbacha
Jan Długosz opisuje królową Annę w następujący sposób: kobieta
szlachetna, uległa swemu mężowi, królowi; hojna i
dobroczynna wobec duchownych. W Roczniku Traski oraz
w kronice Jana Długosza można znaleźć informację, jakoby
Anna "nadmiernie używała życia". Jan Długosz tak pisze o
stosunku jej męża do jej "wesołego" trybu życia: Kazimierz patrzył
na nie raczej z pobłażaniem niż z aprobatą. Z pewnością
jej sposób życia nie podobał się jej teściowej, Jadwidze
Kaliskiej. Być może dlatego nie chciała zgodzić się na
koronację synowej. Anna lubiła zabawy, taniec. Odnotowano to
w Roczniku Traski i w Roczniku Małopolskim: była
ona tak oddana uciechom tanecznym i wesołości, że
dokądkolwiek konno lub na wozie się udawała, zawsze przed
nią szli śpiewacy z harfami, bębnami, piszczałkami i różnymi
melodiami. Również według Jana Długosza Anna oddawała
się jednak zabawom, tańcom i świeckim uciechom, takich
bowiem umiejętności nabrała od dziecka u barbarzyńskich
rodziców.
Ponad miesiąc po śmierci Władysława I Łokietka, 25 kwietnia
1333 roku, Aldona Anna, mimo sprzeciwu teściowej Jadwigi,
została koronowana wraz z Kazimierzem
na Wawelu przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława. Na
koronację przybyli: książęta Kujaw, Łęczycy, Sieradza, legat
papieski Piotr z Alwernii, posłowie węgierscy, polscy
biskupi (m.in. Jan Grot i Jan Doliwa) oraz być może Luther
von Braunschweig, wielki mistrz zakonu krzyżackiego.
Aldona Anna zmarła prawdopodobnie 25 maja 1339 roku. Miała
wtedy około 28 lat. Została pochowana w katedrze wawelskiej.
Według Rocznika Traski żona ówczesnego króla Polski zeszła
ze świata śmiercią osobliwą i straszną. Przeciwnego
zdania jest Jan Długosz: dla zohydzenia tego co robiła za
życia, mówiono, że zmarła nienaturalną i straszną śmiercią.
|