2pokoj

Z b i g n i e w H e r b e r t

DRUGI POKÓJ

Obsada: Adela Sobieszczuk i Ignacy Żytkowski

Reżyseria: Kir Suber

Scenografia: Dominik Szewski

Muzyka: Zespół Ich Własny

Premiera: listopad 2013

r e c e n z j e

ZBIGNIEW HERBERT

Poeta i eseista, autor utworów dramatycznych i słuchowisk, pisarz o wielkim dorobku, wyjątkowym autorytecie artystycznym i moralnym, o biografii tragicznie uwikłanej w historię XX wieku. Urodził się 29 października 1924 we Lwowie, zmarł 28 lipca 1998 w Warszawie.

ONA Nie mogę na nią patrzeć.
ON Odwracaj się.
ONA Tak zrobiłam.
ON Dzisiaj?
ONA Tak. Wchodzi do kuchni: „Czy mogę zagrzać wodę?" Zdejmuje garnek. Ona stawia czajnik: „Zimno". Ja nic. „Co pani ma mi za złe?" Odwróciłam się do okna. Bierze czajnik i wychodzi. Teraz będzie spokój.
ON Myślisz?
ONA Ona jest ambitna. Tylko ty nie mów do niej. Ani słowa. Powietrze.

Jest bez wątpienia "Drugi pokój" dramatem z rodzaju tych, które – raz przeczytawszy – pamięta się przez całe życie. Rzadko już teraz natrafić można na tak intrygujące i interesujące dzieło. Dzieło krótkie, a będące studium egoizmu i bezduszności człowieka. Mówiące o znieczulicy i obojętności. O nieuczciwości i kłamstwie. Otwierające perspektywy na tajemnice ludzi młodych i ich postępowania wobec tych starych. Podejmujące w końcu problem samotności starego człowieka oraz współżycia trojga ludzi. Wszystko to – w siedmiu krótkich częściach, napisanych z ogromną prostotą, a przecież w wysokim stopniu kunsztownych.

ON Tak, jesteśmy bezsilni. Możemy tylko czeka.
ONA Napiszmy list do niej.
ON Jaki list?
ONA Niby urzędowy. "Na podstawie uchwały z dnia... wzywa się do opuszczenia bezprawnie zajmowanego lokalu." Podpis nieczytelny. I wysłać pocztą.
ON Można spróbować. Nie mamy nic do stracenia.

ON Dostała już?
ONA Wczoraj w południe.
ON No i co?
ONA No widzisz co? Nic.
ON Musiała się przerazić?
ONA Pewnie.

ONA Nic nie słychać. Pewnie leży w łóżku. Ostatnio źle wyglądała. Nie ubierała się. Cały dzień w szlafroku. Skórę miała żółtą i suchą. Ona już się pewnie nie poci i nie płacze. Śmierć - to wysychanie.
ON Nawet zaschły jej oczy. Czasem bałem się, że wypadną jak szklane paciorki.
ONA Ostatnio bardzo wyłysiała. Przedtem wiązała sobie na karku mały koczek. Niedawno stanęła tyłem do mnie. Zobaczyłam, że środek głowy ma łysy. Widać było po prostu różową, piegowatą skórę.
ON I chodzi tak, jakby związana była sznureczkami. Pociągnąć mocniej, a wszystko się rozsypie.
ONA Trzeba teraz uważać. Wciąż trzeba słuchać. Ciszej.

ON Nie śpisz?
ONA Nie.
ON Dlaczego?
ONA Nie mogę.
ON Ja też nie mogę.
ONA Boję się zasnąć, żeby się nie śniło.
ON Mnie się nigdy nic nie śni.
ONA To lepiej.
ON Może lepiej. Ale gdy zasypiam czuję, że umieram.
ONA To nieprzyjemnie.
ON Nic nie boli. Coś się od nas oddziela i potem nie może wrócić. Krąży nad zamkniętym ciałem i nie ma którędy wejść.

ON Niedługo świt.
ONA Nie lubię świtu. To tak, jakby do gardła lali eter.
ON Staraj się zasnąć.
ONA Nie mogę.
ON Jest tak, jakbyśmy całą noc czuwali nad nią.
ONA Nie mów o niej teraz.
ON Za parę godzin będziemy to już mieli poza sobą.
ONA Uwolnimy się.
ON Jestem piekielnie zmęczony. Nic nie robiłem, a jestem piekielnie zmęczony.
ONA To nerwy. Zamknij oczy.
ON Chciałbym, żeby już było po wszystkim.

ONA Chcesz wody?
ON Nic nie robiłem, a jestem piekielnie zmęczony.
ONA To nerwy. Musimy zaraz wziąć się do roboty.
ON Nie będziemy mieli czasu rozpamiętywać.
ONA Trzeba jej rzeczy zapakować i znieść do piwnicy. Zostawimy tylko łóżko. Do czasu aż ją zabiorą.
ON Trzeba wywietrzy. Trzeba dużo wietrzy.
ONA Podłogę najlepiej wywiórkować. Czy tam jest tapeta?
ON Tapeta.
ONA Trzeba ją zedrzeć. I pomalować.
ON Najlepiej na jasny kolor.
ONA Żółty.
ON Tak, żółty. żeby było zawsze jasno.